بررسی و تحلیل غزل فاضل نظری، مطابق الگوی انسجام متن هالیدی و حسن

Abstract

یکی از غزل‌سرایان معاصر که شعرش در سال‌های اخیر مورد توجّه بوده، فاضل نظری است. او به عنوان شاعر «جریان‌ساز» دهه اخیر شناخته شده است. نظریه انسجام متن هالیدی (Halliday) که با همکاری رقیه حسن، تکامل یافت، متن ادبی را در سه محور انسجام دستوری، لغوی و منطقی (معنایی یا پیوندی) واکاوی می‌کند. در پژوهش حاضر، یکی از غزلیات شناخته‌شدۀ فاضل نظری بر اساس معیارهای نظریه هالیدی و حسن، در دو محور عمودی و افقی، بررسی شده و پس از ارزیابی مؤلفه‌های این نظریه، و جستجوی مصادیق آن در شعر او، این نتایج به دست آمده است: غزل فاضل نظری به لحاظ التفات به عناصر انسجام دستوری و لغوی، ظرفیت بالایی دارد و تمام واژگان ابیات آن زنجیر‌وار به هم گره‌خورده‌ است. تمام بیت‌های آن، از نظر انسجام منطقی نیز به شگردهای ایجاد انسجام، بر اساس نظریه هالیدی و حسن، توجّه نشان داده و غالب ابیات آن، بیش از یکی از معیارهای این نوع انسجام را دارا هستند. نظر به نظریه هالیدی و حسن، در غزل مورد نظر، می‌توان یکی از دلایل توجّه به شعر فاضل نظری را در دهه اخیر، انسجام متن در شعر او دانست.