اثر کوتاه مدت آلوورا بر فراسنجه های خونی و آسیب بافتی ناشی از سم دیازینون در کپورمعمولی (Cyprinus carpio)

Abstract

<strong> دیازینون یکی از آفت‌ کش‌های ارگانوفسفره، به ‌دلیل پایداری بالا و حلالیت کم در آب می‌ تواند اثرات مخربی بر پوست و بافت آبزیان بگذارد که به ‌دلیل عدم تصفیه فاضلاب‌ های زراعی، مزارع پرورش ماهی در معرض سمومی از این قبیل قرار گرفته ‌اند. آلوورا گیاه دارویی شناخته شده با اثرات مختلف ضدالتهابی و محرک سیستم ایمنی است. در این رابظه مطالعه ‌ای به ‌منظور اثر کوتاه‌ مدت گیاه آلوئه ‌ورا بر ترمیم اثر تخریبی ایجاد شده ناشی از غلظت تحت‌ حاد سم دیازنون بر بافت ماهی و فاکتورهای خونی کپورمعمولی صورت گرفت. در این مطالعه 90 قطعه ماهی کپور معمولی با میانگین وزن اولیه 6/05</strong><strong>±</strong><strong>45/2 گرم در 9 آکواریوم تقسیم ‌بندی شد. غلظت تحت‌ کشنده سم دیازنون معادل 0/5 میلی‌ گرم در لیتر درنظر گرفته شد. سه تیمار آزمایشی شامل: 1) تغذیه خوراکی با جیره حاوی 5 درصد آلوئه ‌ورا خام، 2) تیمار 10 درصد حمام آلوئه‌ ورا، 3) تیمار شاهد (بدون آلوئه ‌ورا)، هرکدام در 3 تکرار درنظر گرفته شد. نتایج </strong><strong>فراسنجه‌ های خونی نشان داد گلبول قرمز، گلبول سفید و هموگلوبین بین تیمارهای آزمایشی اختلاف معنی‌ داری داشت (</strong><strong>P<0/05</strong><strong>) </strong><strong>در حالی‌ که، در میزان هماتوکریت،</strong><strong>MCV</strong><strong>، </strong><strong>MCH</strong><strong> و </strong><strong>MCHC</strong><strong> تفاوت معنی ‌داری مشاهده نشد </strong><strong>(0/05</strong><strong><</strong><strong>P</strong><strong>). بیش ‌ترین میزان گلبول قرمز، گلبول سفید و هموگلوبین در تیمار 2 (حمام آلوورا) مشاهده شد در حالی که کم‌ ترین آن در گروه شاهد بود. نتایج هیستوپاتولوژیکی، در برش بافتی مربوط به کبد هر دو تیمار درمانی حمام و غذا آلوئه </strong><strong>‌</strong><strong>ورا از بین‌ رفتن چربی در هپاتوسیت</strong><strong>‌ </strong><strong>ها مشاهده شد. در</strong><strong>برش بافتی آبشش تیمار تغذیه با غذا آلوئه </strong><strong>‌</strong><strong>ورا 5%، هایپرپلازی </strong><strong>سلول‌ های رشته </strong><strong>‌‌</strong><strong>های آبششی اولیه و ثانویه، کوتاه شدن رشته‌ های آبششی و تورم پایه</strong><strong>‌</strong><strong> خارهای آبششی ثانویه دیده شد. در آبشش مربوط به تیمار حمام آلوئه </strong><strong>‌</strong><strong>ورا نیز پرخونی خفیف دیده شد. به‌ طورکلی، به نظر می رسد تیمار حمام آلوئه </strong><strong>‌</strong><strong>ورا بیش‌ ترین اثر ترمیمی را بر اساس بافتی و بهبود فراسنجه‌ های خونی داشته باشد.</strong>