بررسی غلظت برخی از فلزات سنگین در اندام های مختلف موش قهوه ای (Rattus norvegicus) به عنوان گونه شاخص زیستی در شهرستان آران و بیدگل (استان اصفهان)

Abstract

<strong>یکی از مهم </strong><strong>‌</strong><strong>ترین آلاینده </strong><strong>‌</strong><strong>های محیط </strong><strong>‌</strong><strong>زیست، فلزات سنگین هستند که در اندام </strong><strong>‌</strong><strong>های موجودات زنده انباشته شده و در مقادیر کم نیز باعث بروز مسمومیت می </strong><strong>‌</strong><strong>شوند. هدف از این مطالعه تعیین غلظت فلزات سنگین در اندام </strong><strong>‌</strong><strong>های مختلف موش قهوه </strong><strong>‌</strong><strong>ای به‌ عنوان گونه شاخص زیستی در شهرستان آران و بیدگل است. سیزده عدد موش قهوه</strong><strong>‌</strong><strong>ای از دو منطقه کشاورزی مجیدآباد و بهشتیه آران و بیدگل در تابستان 1392 جمع</strong><strong>‌ </strong><strong>آوری شدند. غلظت </strong><strong>فلزات در بافت </strong><strong>‌</strong><strong>های این گونه به</strong><strong>‌ </strong><strong>وسیله دستگاه </strong><strong>ICP-OES</strong><strong> اندازه </strong><strong>‌</strong><strong>گیری شد.</strong><strong>میانگین </strong><strong>غلظت </strong><strong>‌</strong><strong>های عناصر در کبد، کلیه و عضله به‌ ترتیب برای روی 135/06، 87/97 و 61/80، برای مس 21/</strong><strong>59، 18/56 و 7/33، برای سرب 4/26، 6/80 و 2/39 و برای کادمیوم 4/19، 7/25 و 4/97 میکروگرم بر گرم وزن خشک به </strong><strong>‌</strong><strong>دست آمد. نتایج آنالیز واریانس یک </strong><strong>‌</strong><strong>طرفه نشان داد که روی در کبد و سرب در کلیه به شکل معنی </strong><strong>‌</strong><strong>داری بیش‌ تر از سایر بافت </strong><strong>‌</strong><strong>ها تجمع یافته بود (0/05></strong><strong>p</strong><strong>). هم ‌چنین مس در عضله و کادمیوم در کبد به شکل معنی</strong><strong>‌ </strong><strong>داری کم ‌تر از سایر بافت </strong><strong>‌</strong><strong>ها تجمع یافته بود (0/05></strong><strong>p</strong><strong>). به </strong><strong>‌</strong><strong>طور کلی نمونه </strong><strong>‌</strong><strong>های جنس نر نسبت به جنس ماده و هم‌ چنین نمونه </strong><strong>‌</strong><strong>های منطقه مجید</strong><strong>‌</strong><strong>آباد نسبت به منطقه بهشتیه دارای غلظت</strong><strong>‌ </strong><strong>های بیش ‌تری از فلزات بودند. به </strong><strong>‌</strong><strong>طوری ‌که غلظت سرب و کادمیوم در کبد نمونه‌ های جنس نر به </strong><strong>‌</strong><strong>طور معنی </strong><strong>‌</strong><strong>داری بیش‌ تر از جنس ماده بود (0/05></strong><strong>p</strong><strong>). هم‌ چنین غلظت سرب در کبد و غلظت کادمیوم در کبد و کلیه نمونه</strong><strong>‌ </strong><strong>های جمع </strong><strong>‌</strong><strong>آوری شده از مجیدآباد به</strong><strong>‌ </strong><strong>طور معنی</strong><strong>‌ </strong><strong>داری بیش ‌تر از منطقه بهشتیه بود (0/05></strong><strong>p</strong><strong>). تفاوت غلظت فلزات در اندام</strong><strong>‌ </strong><strong>های دو جنس می </strong><strong>‌</strong><strong>تواند به‌ دلیل تولیدمثل و شیردهی جنس ماده باشد.</strong>