تغییرات میزان و ترکیبات اسانس و خصوصیات موفوفیزیولوژیکی گل‌محمدی تحت تأثیر تیمارهای نانوکلات پتاسیم و آهن

Abstract

پژوهشی جهت بررسی اثر محلول‎پاشی نانوکلات آهن و پتاسیم بر کمیت و کیفیت اسانس و خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گل‌محمدی در مزرعه تحقیقاتی گیاهان دارویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال 1397 انجام گرفت. یک سال بعد از استقرار کامل گل‌محمدی و همزمان با شروع مرحله غنچه‌دهی، سه مرتبه با فواصل 10 روزه با محلول‌های آبی 5/0، 1 و 5/1 گرم بر لیتر نانوکلات آهن و پتاسیم محلول‌پاشی شدند. صفات مورد ارزیابی در این آزمایش شامل وزن تر و خشک برگ، وزن تر گل، طول و عرض برگ، شاخص کلروفیل برگ، قطر گل و نهنج، تعداد گلبرگ، ارتفاع بوته، کمیت و کیفیت اسانس بودند. کاربرد نانوکلات آهن باعث افزایش وزن تر و خشک برگ شد. همچنین بیش‌ترین درصد اسانس در تیمار نانوکلات پتاسیم 1 گرم بر لیتر (2/0%) و کمترین در نانوکلات پتاسیم 5/1 گرم بر لیتر (06/0%) مشاهده شد. 18 ترکیب در اسانس گل‌محمدی شناسایی شد که بالاترین درصد ترکیبات را سیترونلول، ژرانیول، تری‌کوزان، نونادکان و هنی‌کوزان تشکیل دادند. بیشترین مقدار سیترونلول (33/27%) و ژرانیول (17/14%) از گیاهان تیمار شده با نانو کلات پتاسیم 1 گرم بر لیتر، بیشترین مقدار نونادکان (12/3%) و تری کوزان (17/21%) از گیاهان تیمار شده با نانوکلات آهن 5/1 گرم بر لیتر و بیشترین مقدار هنی‌کوزان (53/21%) از تیمار شاهد به‌دست آمد. بنابراین برای داشتن بالاترین بازده اسانس و استخراج سیترونلول و ژرانیول که از مهم‌ترین ترکیبات اقتصادی گل محمدی می‌باشند از نانوکلات پتاسیم به مقدار 1 گرم بر لیتر می‌توان استفاده کرد.