بررسی قابلیت تثبیت بیولوژیکی نیتروژن در ارقام مختلف لوبیا (Phseolus vulgaris L.) با کاربرد سه نوع مایه تلقیح حاوی باکتری تثبیت کننده نیتروژن (Rhizobium phaseoli)

Abstract

در این تحقیق تأثیر سه نوع کود بیولوژیک، شامل ریزوبین سوپر پلاس، سوپر نیترو پلاس و ازتوباکتر به همراه یک تیمار کودی(شرایط زارع) با مصرف 75 کیلو گرم نیتروژن از منبع کود اوره و شاهد (بدون مصرف کود و عدم تلقیح) بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم مختلف لوبیا شامل لوبیای قرمز ناز، لوبیای چیتی رقمCOS16 و لوبیای سفید کشاورز، طی آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1385 در منطقه خرمدره (استان زنجان) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که میان مایه های تلقیح بذر لوبیا، اختلاف معنی داری از نظر صفاتی چون عملکرد دانه، عملکرد کل ماده خشک اندام هوایی، نیتروژن اندام های هوایی، تعداد و وزن گره (در زمان 50 درصد گل دهی)، درصد نیتروژن و پروتئین دانه وجود دارد. تلقیح نمودن بذور مختلف لوبیا باعث افزایش عملکرد دانه، عملکرد کل ماده خشک اندام هوایی، نیتروژن اندام های هوایی، تعداد و وزن گره، درصد نیتروژن و پروتئین دانه در مقایسه با تیمار شاهد شد، اما در مقایسه با کاربرد 75 کیلوگرم نیتروژن خالص، افزایش تنها در تعداد و وزن گره (در زمان 50 درصد گل دهی) مشاهده شد. به طوری که تأثیر تیمار ریزوبین سوپر پلاس در عملکرد دانه، عملکرد کل ماده خشک اندام هوایی و درصد نیتروژن و پروتئین دانه مشابه با آن بود و سایر تیمارها نیز اثر کمتری نسبت به آن داشتند. در این آزمایش مشخص گردید ریزوبین سوپر پلاس مؤثرترو کارآمدتر از سایر مواد بیولوژیک بوده و این مواد به تنهایی قادر به جایگزینی کامل برای کودهای نیتروژنه نبوده و لازم است با کاهش درصدی از کودهای نیتروژنی، این مواد را به عنوان مکملی برای دسترسی به عملکرد مطلوب و کاهش آلایندگی محیط زیست به کار برد.