تأثیر 1-متیل‌سیکلو‌پروپان و کلریدکبالت روی برخی شاخص‌های رویشی و زایشی خیار ژینوسیوس

Abstract

خیارهای گلخانه‌ای، تمام ماده‌گل هستند ولی در مرحله دوجنسیتی جوانه گل، جنسیت گل‌ها قابل‌‌تغییر هستند پس برای اجرای برنامه‌های اصلاحی و تولید بذر نیاز به ایجاد گل‌های نر در ماده‌گل‌ها است. در این پژوهش، پاسخ اولیه تغییر جنسیت گل‌ها به تیمار 1- متیل سیکلو پروپان (1-MCP) و کلرید کبالت در خیار ژینوسیوس گلخانه‌ای مطالعه شد. تیمار دانهال‌های خیار در مرحله دو برگ حقیقی با استفاده از محلول‌پاشی کلرید کبالت (10، 20 و 40 میلی‌گرم در لیتر) و گاز 1-MCP (1 و 2 میکرولیتر در لیتر به مدت 24 ساعت) نشان داد که 1-MCP ارتفاع گیاه، تعداد برگ، طول و عرض برگ و قطر دمبرگ را نسبت به شاهد افزایش داد ولی تیمار کلرید کبالت قطر ساقه، تعداد برگ، قطر دمبرگ و تعداد گل‌های ماده را نسبت به شاهد کاهش داد. غلظت‌های مختلف 1-MCP بر تعداد گل‌های ماده تأثیری نداشت. نتایج نشان داد که غلظت 40 میلی‌گرم در لیتر کلرید کبالت و تیمار 1-MCP در برخی بوته‌ها 1 تا 2 عدد گل نر در اولین و دومین گره ایجاد کردند. آزمایش جوانه‌زنی دانه گرده نشان داد گل‌های نر ایجاد شده نرمال بودند و نمو پرچم‌ها کامل بود. درکل، چون مکانیسم بازدارندگی 1-MCP مشابه یون نقره در مسیر بیوسنتز اتیلن است، مطالعه مولکولی تیمار 1-MCP در لاین‌های ژینوسیوس و مونوسیوس توصیه می‌گردد.