اثر تلقیح پیش‌کاشتی بذر با کودهای زیستی بر صفات مورفولوژیک و عملکرد کمی ارقام برنج

Abstract

اهمیت تولید محصولات سالم در سال‌های اخیر سبب شده است تا روش‌های تولید و نهاده‌های به‌کار رفته موردتوجه قرار گیرند. در این راستا، آزمایشی دوساله به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات برنج کشور- رشت در سال‌های زراعی 1398 و 1399 با هدف کاهش معضلات ناشی از مصرف کودهای شیمیایی و جایگزینی آن‌ها با منابع زیستی طراحی و اجرا شد. عامل‌های آزمایشی شامل هشت سطح تلقیح: شاهد (بدون کاربرد کود)، سودوموناس، آزوسپیریلیوم، ازتوباکتر، آزوسپیریلیوم و سودوموناس، ازتوباکتر و سودوموناس، ازتوباکتر و آزوسپیریلیوم، ازتوباکتر و آزوسپیریلیوم و سودوموناس و دو رقم برنج هاشمی و گیلانه در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر تلقیح و رقم بر اجزای عملکرد و عملکرد ارقام برنج در سطوح احتمال پنج و یک درصد معنی‌دار بود؛ به‌طوری‌که بیش‌ترین ارتفاع بوته (6/119 سانتی‌متر)، تعداد پنجه (3/12)، تعداد خوشه در مترمربع (1/165)، تعداد دانه پر (3/126) و کم‌ترین تعداد دانه پوک (7) از تیمار ترکیبی ازتوباکتر و آزوسپیریلیوم و سودوموناس حاصل شد. هم‌چنین، کاربرد تیمار ترکیبی ازتوباکتر و سودوموناس و آزوسپیریلیوم موجب افزایش 3/79 و 6/30 درصدی عملکرد شلتوک و زیست‌توده رقم هاشمی و افزایش 2/90 و 9/55 درصدی عملکرد شلتوک و زیست‌توده رقم گیلانه نسبت به تیمار شاهد شد. با توجه به نتایج، کاربرد تیمار ازتوباکتر و آزوسپیریلیوم و سودوموناس به‌دلیل حفظ و بهبود برخی خصوصیات شیمیایی خاک شالیزار و جبران 4/47 و 7/56 درصدی عملکرد ارقام برنج هاشمی و گیلانه نسبت به تیمار مصرف کودهای شیمیایی توصیه می‌شود.