ارزیابی ارتباط بین صفات فنولوژیک با عملکرد در بوته و کاربرد این صفات در گزینش و گروه‌بندی ژنوتیپ‌های کینوا

Abstract

هدف این پژوهش مطالعه رابطه بین صفات مختلف فنولوژیک با عملکرد دانه و بررسی کارایی این صفات در گزینش تک بوته کینوا بود که در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. صفات روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و طول دوره پرشدن دانه بیش‌ترین همبستگی مثبت معنی دار و صفات روز تا ده برگی و روز تا جوانه‌زنی بیش‌ترین همبستگی منفی معنی‌دار را با عملکرد دانه در بوته نشان دادند. روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، روز تا ده برگی (با ضریب منفی) و طول دوره پرشدن دانه به‌ترتیب وارد مدل رگرسیونی شدند. روز تا ده برگی و روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، به‌ترتیب بیش‌ترین اثرات مستقیم منفی و مثبت را بر عملکرد دانه داشتند. بیش‌ترین اثر غیرمستقیم مثبت نیز مربوط به طول دوره پرشدن دانه، از طریق افزایش روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، بود. توزیع ژنوتیپ‌ها در هر چهار ناحیه بای‌پلات بیانگر تنوع ژنتیکی بالای ژنوتیپ‌ها بود. ژنوتیپ‌های مطلوب (16، 8، 15 و 14) بیش‌ترین مقدار از صفات روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، طول دوره پر شدن دانه و روز تا شیری شدن دانه داشتند، در ناحیه مطلوب بای پلات قرار گرفتند. طبق نتایج تجزیه خوشه‌ای این زنوتیپ‌ها در خوشه پتانسیل تولید دانه قرار گرفتند. برعکس، ژنوتیپ‌های نامطلوب (2، 7 و 12) دارای بیش‌ترین مقدار روز تا ده برگی، روز تا جوانه‌زنی و روز تا چهار برگی بودند. به‌طور کلی، گزینش به نفع روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و طول دوره پرشدن دانه و گزینش علیه روز تا ده برگی و روز تا جوانه‌زنی، عملکرد دانه در بوته را در کینوا بهبود خواهد داد.