اثر تنش کمبود آب در مراحل رویشی و زایشی روی برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه مریم‌گلی (Salvia officinalis L.)

Abstract

به‌منظور بررسی اثرات تنش کمبود آب در مراحل رویشی و زایشی بر فعالیت برخی آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان، تجمع اسمولیت‌های سازگار، محتوای نسبی آب و عملکرد مریم گلی (Salvia officinalis L.)، آزمایشی با استفاده از طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان در سال 1399 انجام شد. تیمارهای آبیاری بر مبنای حداکثر تخلیه مجاز آب قابل دسترس خاک و ترکیب آن‌ها بودند که در مراحل رویشی و زایشی مدنظر قرار گرفتند، به‌طوری‌که 35 درصد حداکثر تخلیه رطوبتی به‌عنوان شاهد و 60 و 85 درصد به‌عنوان سطوح متوسط و شدید تنش کمبود آب در طول دوره رشد گیاه اعمال شدند. هم‌چنین 60 و 85 درصد در مرحله رویشی، 60 و 85 درصد در مرحله زایشی به‌علاوه دوره‌های رویشی و زایشی شاهد نیز منظور گردیدند. نتایج نشان دادکه بیش‌ترین فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز از تنش‌های متوسط و شدید در کل دوره رشد و دوره رشد رویشی به‌دست آمد. بیش‌ترین فعالیت آنزیم‌های کاتالاز در تنش‌های متوسط و شدید در دوره رشد زایشی و پراکسیداز در تنش شدید رویشی و زایشی حاصل گردید. محتوای نسبی آب برگ در شرایط تنش کمبود آب کاهش یافت، درحالی‌که میزان پرولین و درصد نشت الکترولیت‌ها افزایش یافت. تیمار شاهد بیش‌ترین عملکرد بیولوژیک (14700 کیلوگرم در هکتار) را نشان داد. هم‌چنین بیش‌ترین میزان پروتئین از تیمارهای شاهد، متوسط در کل دوره رشد و دوره‌های رشد رویشی و زایشی به‌دست آمد. بیش‌ترین میزان کربوهیدرات محلول نیز متعلق به تنش متوسط در کل دوره رشد و دوره رشد زایشی بود.