بررسی عوامل موثر بر خودکارآمدی عمومی در سالمندان مبتلابه ناتوانی جسمی-حرکتی

Abstract

مقدمه:با افزایش قابل‌توجه تعداد افراد مسن مبتلابه انواع ناتوانی ازجمله ناتوانی جسمی-حرکتی، شناسایی عوامل قابل‌تغییر که ممکن است باعث از بین رفتن یا جلوگیری از محدودیت بدنی شود، برای ارتقا استقلال و کیفیت زندگی افراد بسیار با اهمیت می باشد. یکی از مسائل روانشناختی مطرح در این زمینه، خودکارآمدی عمومی و عوامل مرتبط با آن می باشد. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل موثر بر خودکارآمدی عمومی در سالمندان مبتلابه ناتوانی جسمی-حرکتی انجام شد. روش کار:پژوهـش حاضـر، یـک مطالعـه توصیفـی- تحلیلـی از نـوع مقطعـی است که بر روی 200 سالمند مبتلابه ناتوانی جسمی- حرکتی مراجعه‌کننده به سه مرکز آموزشی و درمانی منتخب دانشگاه علوم پزشکی بابل (آیت الله روحانی، شهید بهشتی و شهید یحیی نژاد) با روش نمونه‌گیری سهمیه‌ای (برحسب ابتلا به ناتوانی جسمی-حرکتی، سن و جنس) از دی‌ تا اسفند سال 1399 انجام شد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها شامل فرم جمعیت شناختی و مقیاس خودکارآمدی عمومی ((GSE-10 بود .تجزیه تحلیل داده‌ها با آزمون های تی مستقل، آنالیز واریانس و شفه و آزمون رگرسیون خطی چندگانه توسط نرم‌افزار SPSS نسخه 20 در سطح معنی داری )05/0 (p≤ انجام شد. یافته ها: در این پژوهش میانگین سنی سالمندان 45/8± 25/72 بود. 58% از سالمندان زن و 42% آنان مرد بودند. میانگین خودکارآمدی عمومی در سطح متوسط (برابر با 48/6± 48/28 ) بود. همچنین مشخص گشت که متغیر های وضعیت اشتغال) 001/0˂(p، سطح درآمد )001/0˂(p ، متغیر ابتلا به بیماری زمینه ای (034/0 p =) با خودکارآمدی عمومی ارتباط آماری معناداری داشتند. یافته های حاصل از آنالیز رگرسیون خطی چندگانه نشان داد که در میان متغیر های مورد بررسی، متغیر سطح درآمد بیشترین سهم را در تغییرات خودکارآمدی عمومی داشت. نتیجه گیری:نتایج نشان داد که بین متغیر های وضعیت اشتغال، سطح درآمد، و ابتلا به بیماری زمینه ای با خودکارآمدی عمومی ارتباط وجود دارد. لذا پیشنهاد می شود در برنامه‌ریزی‌ها، و مداخلات آموزشی-مشاوره‌‌ای مبتنی بر توانمندسازی سالخوردگان مبتلابه ناتوانی جسمی-حرکتی در راستای ارتقای خودکارآمدی عمومی، به تاثیر این عوامل موثر توجه شود.