مقایسه استانی گاوداری‌های صنعتی کشور با استفاده از برخی معیارهای اقتصادی

Abstract

نقش دامپروری به‌طور عام و گاوداری‌های صنعتی به‌طور خاص در اقتصاد ملی کشورها اثبات شده است. در ایران با وجود اینکه فقط ۴/۵% از بهره‌برداریهای مربوط به دامهای سنگین به‌صورت صنعتی انجام می‌شود، اما ۳۲% از گوشت و ۵۸% از شیر موردنیاز کشور از طریق گاوداری‌های صنعتی تأمین می‌گردد. بنا بر این شناخت این رشته‌فعالیت و برنامه‌ریزی برای افزایش تولید در این واحدها حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش مقایسه استانی گاوداری‌های صنعتی کشور به‎منظور تعیین رتبه هر استان در این رشته‌فعالیت، با استفاده از داده‌های ارائه شده توسط مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۴ است. شاخص‌های اقتصادی مورد استفاده در این مطالعه عبارت‌اند از: سود سرانه، نسبت سود به هزینه، سهم اشتغال رشته‌فعالیت گاوداری صنعتی از اشتغال کل هر استان، و کارایی فنی رشته‌فعالیت گاوداری صنعتی. پس از انجام محاسبات شاخص‌های اقتصادی به‌تفکیک استان‌های کشور با نرم‌افزار اکسل، نقشه جغرافیایی پراکندگی شاخص‌های اقتصادی در استان‌های کشور توسط بسته t-map نرم‌افزار R ترسیم شد. نتیجه به‌دست آمده حاکی از این بود که با استفاده از معیار ارزیابی ترکیبی چهار عاملی هم‌وزن، استان‌های سمنان، البرز، زنجان، چهارمحال و بختیاری و یزد عملکرد بهتری نسبت به سایر استان‌ها از لحاظ رشته‌فعالیت گاوداری صنعتی داشتند. به‌دلیل اینکه استان‌های پیشرو در شرایط اقتصادی مشابه عملکرد بهتری نسبت به سایر استان‌ها داشته‌اند، دیگر استان‌های کشور هم می‌توانند با انجام اصلاحاتی در مدیریت واحدهای گاوداری صنعتی، وضعیت خود را ارتقاء دهند.