مقاله علمی – پژوهشی:‌ تغییرات رشد، زنده‌مانی و برخی شاخص‌های فیزیولوژیک آرتمیای دریاچه ارومیه (Artemia urmiana) در مواجهه با سمیت مزمن حشره‌کش سایپرمترین

Abstract

با توجه به مصرف حشره‌کش سایپرمترین در کشاورزی استان آذربایجان‌غربی و احتمال ورود آن به دریاچه ارومیه، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثر سم سایپرمترین بر رشد، زنده‌مانی و برخی شاخص‌های فیزیولوژیک Artemia urmiana انجام گرفت. بدین منظور، ابتدا غلظت کشندگی متوسط (LC50) سایپرمترین برای ساعت‌های 24، 48 و 96 در مراحل ناپلی، متاناپلی و بالغین با استفاده از آزمون پروبیت به‌دست آمد. میانگین غلظت‌های LC50 96 ساعته به‌ منظور بررسی اثر سمیت مزمن استفاده شد. در ادامه ناپلی‌ها در قالب 4 تیمار شامل گروه شاهد، 25 درصد LC50، 50 درصد LC50 و 100 درصد LC50 به مدت 15 روز پرورش داده شدند. در پایان آزمایش شاخص‌های رشد، زنده‌مانی، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و گوارشی کل بدن سنجیده شدند. نتایج نشان داد غلظت‌های مختلف سایپرمترین باعث کاهش رشد و زنده‌مانی در آرتمیای دریاچه ارومیه شد (05/0>p) و میزان این کاهش به سن آرتمیا و مدت زمان مواجهه بستگی داشت. بیشترین کاهش رشد و زنده‌مانی مراحل مختلف زندگی A. urmiana در گروه 100 درصد LC50 مشاهده شد (05/0>p). نتایج فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی نشان داد که سایپرمترین منجر به کاهش سطوح سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و مالون دی‌آلدئید شد (05/0>p) اما تغییری در فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز مشاهده نشد (05/0<p). همچنین فعالیت آنزیم‌های گوارشی لیپاز و آلفا-آمیلاز تحت تاثیر سایپرمترین کاهش یافتند (05/0>p) اما در فعالیت آلکالین پروتئاز اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد (05/0<p). به طور کلی، می‌توان بیان کرد که حشره‌کش سایپرمترین منجر به کاهش رشد، زنده‌مانی و کاهش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و گوارشی در A. urmiana شد.