بررسی تاثیر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر باورهای غیرمنطقی و تاب‌آوری معتادان

Abstract

زمینه و هدف: اعتیاد می‌تواند خصوصیات روانشناختی افراد معتاد نظیر باورهای غیرمنطقی و تاب‏آوری آن‏ها را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، هر مداخله‏ای که بتواند متغیرهای فوق‏ را تحت تأثیر قرار داده و باعث بهبود آن‏ها شود، شرایط بهتری را برای وضعیت روان‏شناختی معتادان رقم خواهد زد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر باورهای غیرمنطقی و تاب‌آوری در معتادان انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل ناهمسان بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی معتادان با دامنه سنی 65-18 سال مراجعه‌کننده به کلینیک‌های ترک اعتیاد شهر تهران بود. با روش نمونه‌گیری غیر تصادفی در دسترس تعداد 40 نفر انتخاب و به‌ صورت تصادفی در گروه آزمایشی و گروه کنترل، جایگزین شدند. ابتدا با استفاده از پرسش نامه‌های باورهای غیرمنطقی جونز و تاب آوری کونور و دیویدسون، پیش آزمون در مورد هر دو گروه اجرا شد. سپس گروه آزمایشی در معرض 12 جلسه شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر اساس پرتکل تیزدل و همکاران قرار گرفت، ولی گروه کنترل پس از اجرای پیش آزمون، هیچ برنامه درمانی را دریافت نکرد. نهایتاً پس آزمون در مورد هر دو گروه انجام شد. داده‌های پژوهش با استفاده از روش‌ آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیره تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد روش درمانی (شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی) منجر به بهبود باورهای غیرمنطقی و تاب‌آوری افراد معتاد می‌شود. نتیجه‌گیری: باتوجه به یافته‌‌های پژوهش، به نظر می‌رسد شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی به عنوان شیوه درمانی می توانند نقش موثری در بهبود تاب‌آوری و باورهای غیرمنطقی معتادان داشته باشند.