تأثیر متغیرهای جمعیتی و بهداشتی بر احتمال بی فرزندی دائمی در بین زنان ایرانی: یک تحلیل دو سطحی

Abstract

زمینه و هدف: در دهه­های اخیر باروری زنان در ایران به زیر سطح جایگزینی رسیده است. از این­رو بی­فرزندی دائمی از مهمترین موضوعات حوزه باروری است که می­تواند آینده جمعیتی کشور را تحت تأثیر قرار دهد. برای این منظور تلاش شده است که متغیرهای فردی و کلان بهداشتی، جمعیتی و اقتصادی تأثیرگذار بر احتمال بی­فرزندی دائمی آزمون و بررسی شوند. روش کار: در تحقیق حاضر داده­ها­ی سطح فردی از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395 و اطلاعات کلان نیز از تازه­ترین اطلاعات بهداشتی و اقتصادی مرکز آمار ایران گرفته شد. اطلاعات فوق­الذکر براساس مدل دو سطحی در محیط نرم افزار HLM نسخه 03/6 تحلیل شد. یافته ­ها: یافته­های تحقیق حاضر نشان داد که با افزایش سن احتمال بی­فرزندی بیشتر خواهد شد. احتمال بی­فرزندی در بین زنان روستایی کمتر از زنان شهری است. یافته­ها همچنین نشان داد که تحصیلات تأثیر معنی­دار بر احتمال بی­فرزندی دارد. افزایش میزان عمومی ازدواج احتمال بی­فرزندی دائمی را کاهش خواهد داد. افزایش میزان شهرنشینی به کاهش معنی­دار احتمال بی­فرزندی دائمی انجامید. افزایش نرخ مشارکت اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری جمعیت باعث کاهش معنی­دار احتمال بی­فرزندی دائمی شد. نتیجه­ گیری: بهبود وضعیت اقتصادی، تسهیل ازدواج و کاهش میزان­های طلاق می­تواند احتمال بی­فرزندی دائمی را کاهش دهد. بهبود وضعیت اقتصادی می­تواند توانایی خانواده­ها برای تأمین هزینه­های مرتبط با داشتن فرزند را افزایش دهد. تسهیل ازدواج می­تواند باعث قرار گرفتن افراد در معرض فرزندآوری و مانع از کوتاه شده طول دوره فرزندآوری شود. کاهش میزان­های طلاق می­تواند زوجین را در رابطه زناشویی نگه دارد که به­طور بالقوه احتمال فرزندآوری را به­دنبال خواهد داشت.