تأثیر هشت هفته تمرین تناوبی شدید و تنظیم الگوی خواب بر مقاومت و حساسیت انسولینی، درصد چربی بدن و زمان واکنش در دختران نوجوان دارای اختلالات خواب

Abstract

زمینه و هدف: اختلالات خواب موجب افزایش بسیاری از بیماری­ها و کاهش عملکرد فیزیولوژیکی می­شود. هدف از مطالعه حاضر، مقایسه تأثیر تمرین تناوبی با شدت بالا (HIIT)، برنامه تنظیم خواب و ترکیبی از این دو بر مقاومت و حساسیت انسولینی، درصد چربی بدن و زمان واکنش نوجوانان دارای اختلال خواب بوده است. روش تحقیق: مطالعه حاضر تک­سو کور و از نوع نیمه­تجربی و کاربردی است. هشتاد دانش­آموز دختر دارای اختلال خواب (13 تا 17 سال) به روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب و به‌طور تصادفی به چهار گروه 20 نفری تقسیم شدند. همه شرکت­کنندگان دو روز قبل و بعد از فرایند تحقیق، به ترتیب در جلسات پیش­آزمون و پس­آزمون شرکت کردند. شرکت­کنندگان در گروه HIIT و ترکیبی به مدت 4 هفته، هفته­ای سه جلسه آزمون رست (RAST) پرداختند و دو گروه تنظیم خواب و ترکیبی، به مدت 4 هفته، طبق توصیه‌های لازم به رعایت برنامه خواب پرداختند. جهت تجزیه و تحلیل یافته­ها از آزمون t همبسته و تحلیل کوواریانس در نرم­افزار SPSS نسخه 26 در سطح معنی­دار (05/0≥P) استفاده شد. یافته‌ها: یافته­ها نشان داد 4 هفته مداخله ترکیبی تمرین HIIT و تنظیم خواب توانست بهبود معنی­داری در همه متغیرهای تحقیق شامل گلوکز، انسولین، مقاومت و حساسیت انسولینی، عملکرد سلول­های بتای پانکراس، درصد چربی بدن، کیفیت خواب و زمان واکنش دختران (001/0=P) ایجاد کند. همچنین، روش تمرین HIIT نسبت به گروه تنظیم خواب و کنترل، موجب بهبود معنی­داری در گلوکز، مقاومت و حساسیت انسولینی، عملکرد سلول­های بتای پانکراس، درصد چربی بدن، کیفیت خواب و زمان واکنش دختران (001/0=P) به جز انسولین (428/0=P) شد. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به­دست­آمده، برنامه تمرین ترکیبی HIIT و تنظیم خواب می­تواند به­عنوان مداخله­ای ارزشمند در برنامه­های درمانی جهت بهبود مشکلات فیزیولوژیک دختران نوجوان دارای اختلالات خواب و متعاقب آن، کاهش مشکلات و هزینه­های درمان این افراد و خانوده­های آن‌ها در نظر گرفته شود.