بررسی وضعیت کمی منابع آب زیرزمینی دشت کاشان، چشم‌انداز و ارائه راه‌کارهای مناسب

Abstract

چکیده مقدمه: در این تحقیق، وضعیت کمی منابع آب زیرزمینی دشت کاشان و چشم­انداز آن در آینده با تأکید بر شرب و بهداشت بررسی شده است. روش­: برای این منظور، با استفاده از رابطه بیلان آب زیرزمینی، اجزای بیلان و تغییرات حجم ذخیره آبخوان در سال آبی 97-1396 محاسبه شد. یافته­ها: نتایج نشان داد که حجم ذخیره آبخوان در این سال بیش از 35 میلیون مترمکعب کاهش یافته و میانگین وزنی کاهش تراز سطح آب، 44/0 متر بوده است. همچنین نتایج تجزیه و تحلیل مؤلفه­های بیلان نشان داد که مجموع بهره‌برداری از آبخوان دشت کاشان در این سال، معادل 17/317 میلیون مترمکعب بوده که مجموع سهم کشاورزی، فضای سبز، دام و طیور و نیز تبخیر از استخرهای پرورش ماهی، 85/278 میلیون مترمکعب (حدود 88 درصد از کل برداشت‌ها) به­دست آمد. سهم بهره‌برداری در بخش‌های شرب، صنعت، تجاری، عمومی و خدمات نیز مجموعاً معادل 32/38 میلیون مترمکعب به­دست آمد. محاسبات بیلان نشان داد که کل تخلیه از طریق مرزهای خروجی آبخوان، 87/34 میلیون مترمکعب بوده است. نتایج سناریوهای به­کار رفته در تحقیق نیز نشان داد که اگر روند کنونی بهره­برداری از آب زیرزمینی ادامه پیدا کند، افق 5 ساله آبخوان (1397-1402) بدتر خواهد شد و بیشترین افت در نواحی غربی به­دلیل تمرکز بیشتر چاه‌های بهره‌برداری کشاورزی، شرب و صنعت روی خواهد داد. نتیجه­گیری: با توجه به یافته­های به­دست آمده، چندین راه­کار برای تقلیل روند افت آبخوان شامل کاهش و یا حذف کامل سطح زیرکشت محصولات، کاهش نیاز ناخالص آبیاری، ذخیره‌سازی یا نفوذ دادن بخشی از رواناب حاصل از ارتفاعات بالادست و احداث سد زیرزمینی پیشنهاد شد.