ارزیابی وضعیت شوری خاک، تبخیر و تعرق واقعی و رطوبت خاک با استفاده از سنجش از دور (مطالعه موردی: منطقه خشک هرات)

Abstract

چکیده مقدمه: در توسعه کشاورزی، عوامل زیادی مانند شرایط آب و هوایی، رطوبت خاک، تبخیر و تعرق و ...دخالت دارند که برای تأثیر آن‌‌ها لازم است به بررسی پارامترهای کلیدی پرداخته شود. پایش بهنگام و دقیق این کمیت‌ها به کمک تصاویر ماهواره‌ای یک ضرورت در این زمینه محسوب می‌شود. دشت هرات، یکی از دشت‌هایی است که در آن، شوری خاک و کمبود رطوبت منجر به بحرانی گردیدن وضعیت باغات و زمین‌های کشاورزی شده است. روش: در این تحقیق سعی شده است با استفاده از داده‌های سنجنده مودیس برای چهار ماه فوریه، می، اگوست و نوامبر در سال 2017 به مطالعه شوری خاک، رطوبت خاک و میزان تبخیر و تعرق واقعی بررسی شود. یافته: مرحله اول بررسی پوشش گیاهی نشان می‌دهد در ماه می‌(فصل رشد) 4/0 را نشان می‌دهد. در حالیکه حداکثر دمای سطح زمین نیز در ماه اگوست (54 درجه سانتی‌گراد) و می(15/45 درجه سانتی‌گراد) به ثبت رسیده است، سپس در مرحله بعد با استفاده از نتایج دو شاخص پوشش‌گیاهی و دمای سطح زمین به بررسی رطوبت منطقه با روش مثلثی پرداخته شده است. رطوبت منطقه به پنج طبقه از صفرتا 5/0 تقسیم‌بندی شد، که نشان‌دهنده کم بودن رطوبت خاک و خشکی در دشت هرات می‌باشد. درنهایت به دلیل خشک بودن منطقه و برای صحت سنجی روش مثلثی، برداشت میدانی نمونه‌های خاک از نقاط مختلف شهر هرات و بخصوص زمین‌های کشاورزی آن برای برآورد میزان شوری خاک (EC,PH و رطوبت خاک) صورت گرفت. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که میزان رطوبت خاک در عمق 5 سانتی‌متری سطح زمین بین0 تا 3/0متغیر می‌باشد. همچنین از 12 نمونه خاک، 6 نمونه دارای خاک شور و یک نمونه دارای خاک شوری-اسیدی می‌باشند. البته این نکته هم حائز اهمیت است که برخی از زمین‌های کشاورزی که خاک آن‌ها در گروه شور قرارگرفته است، خشک و به حال خود رهاشده‌اند. در نهایت بررسی میزان تبخیر و تعرق واقعی با الگوریتم سبال نشان داد که در این منطقه با وجود کمبود رطوبت، تبخیر بخصوص در ماه گرم اگوست بسیار بالا می‌باشد.