تبیین اثرپذیری ادراک کیفیت طیف خلوت از پیکره‌بندی فضایی (مورد پژوهی: مقایسه تطبیقی خانه‌ در باغ‌‌شهرهای دهکده و مهرشهر)

Abstract

تأمین خلوت، زیست‌پذیری بهینه کاربر را فراهم کرده که از اهداف یک طرح پایدار معماری است. بی‌‌توجهی به تأثیر ارتباطات فضاها بر ادراک و تفکیک فضاها به‌وسیله مرزبندی، سبب گسست عرصه‌‌بندی‌‌های فردی یا جمعی شده که نادیده‌‌انگاری یا اولویت‌بخشی هر‌‌کدام موجب تضعیف هویت جمعی یا نگاه انزواطلبانه به خلوت شده و آسیب‌های روانی اجتماعی را در خانه سبب می‌‌شود. اهمیت توجه به ماهیت طیف‌گونه خلوت که حاصل برقراری تعامل با دیگری یا خویشتن‌نگری است؛ ضرورت در نظر گرفتن تأثیرات پیوستگی ادراکی- فضایی، با توجه به میزان حریم خصوصی لازمه هر فضا جهت تأمین خلوت در دو سوی هم‌تراز این طیف را نشان می‌دهد. هدف بررسی رابطه نحو فضایی و خلوت ادراک‌شده است و در تحقق طیف خلوت در حوزه‌های فردی و جمعی خانه‌های باغ‌شهری، پی پاسخ به پرسش میزان کیفیت خلوت ادراکی و ارتباط آن با خلوت فضایی حاصل از پیکره‌بندی فضایی است. روش‌شناسی تحقیق آمیخته است که مؤلفه نحوی نفوذپذیری، به‌وسیله دپث‌‌مپ سنجش شده و میزان مطلوبیت خلوت ادراکی به‌وسیله پرسشنامه و با spss و آماره (t) ارزیابی‌شده است. میان همه خانه‌ها، نتایج خلوت ادراکی مهرشهر بالای سطح میانه و نشان‌‌گر رضایتمندی ساکنان از خلوتگاه‌های فردی و جمعی بوده است؛ نفوذپذیری پایین با سازمان‌دهی فضاهای محدب تعاملی و جلوگیری از ادغام عملکردها که موجب تعرض به خلوت است و با افزایش سلسله‌مراتب و طولانی‌تر شدن زنجیره فضایی از مبدأ تا فضای هدف، بالاترین خلوت فضایی جمعی و فردی خانه‌های مهرشهر نسبت به دهکده را منتج شده است؛ در تحقق طیف خلوت، نتایج خلوت فضایی و ادراکی، هم‌پوشانی و مطابقت داشته‌‌اند.