طراحی مدل مفهومی و ساختاردهی زنجیره تأمین آب شیرین با استفاده از رویکرد ترکیبی روش‌شناسی سیستم‌های نرم و مدل‏سازی معادلات ساختاری

Abstract

فراهم کردن آب شیرین، امروزه یکی از چالش‌‏های بشریت و از نگرانی‏‌های سازمان ملل متحد و سازمان فائو می‌باشد. بنابر تغییرات ناگهانی الگوهای عرضه و درخواست آب شیرین در جهان کنونی، مدیریت فراهم کردن آن به‌صورت چالشی دنبال می‌شود. هدف از این پژوهش، طراحی مدل مفهومی و ساختاردهی زنجیره تأمین آب شیرین با استفاده از رویکرد ترکیبی روش‌شناسی سیستم‌های نرم و مدل‏سازی معادله‏‌های ساختاری می‌باشد. با شیوه گلوله برفی مصاحبه‌‌ای باز و طرح پرسش واحد و جامع از ۲۰ تن از خبرگان و صاحب‌نظران فعال انجام شد. پس از آن نقش پژوهشگران در سازماندهی و ساختاردهی عوامل شناسایی شده از جمع‌آوری اطلاعات، مدل سیستمی ارائه شد. سپس مدل کیفی ناشی از تفکر سیستمی افراد شرکت‌کننده در پژوهش در بخش کمی برای اعتبارسنجی، در چارچوب فرضیه و آزمون فرض، در نرم‌افزار PLS-SMART اندازه‌گیری شد. یافته‌ها نشان داد چنانچه زنجیره تأمین آب شیرین یک سیستم در نظر گرفته شود، ورودی و عرضه این سیستم آب باکیفیت، باران و سیل است، اختلال در پردازش و تحلیل این سیستم ضربه زدن ذی‌‏نفعان است؛ کنترل برای فرهنگ‌سازی به‌عنوان عامل اثرگذار و تعدیل‌کننده این سیستم؛ آب‏ و هوای چندگانه، بی‌ثباتی سیاست‌ها، فجایع طبیعی به‌عنوان عامل‌های محیطی و سیاسی‌کاری؛ سیاست سفارش و مصرف مقداری و کنترل کیفیت برای شکل‌دهی به کنترل فرهنگ‌ساز؛ تقاضا و خروجی مختل‌کننده در این سیستم توزیع لجستیک، هدررفت آب و پیش‌بینی مصرف اشتباه و فرار مالیاتی بوده و سرانجام دستاوردهای بهینه مدل شناسایی ردپای آب، واکاوی مسائل پایداری آب و کنترل کمبود آب می‌باشند.