بررسی تنوع ژنتیکی و وراثت‌پذیری برخی ویژگی‌های گل در ژنوتیپ‌های مختلف داوودی (Chrysanthemum morifolium)

Abstract

اولین مرحله در هر برنامه اصلاحی، اطلاع از میزان تنوع موجود در مواد گیاهی است که برنامه به­نژادی بر روی آن انجام می‌شود. این آزمایش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برخی خصوصیات مورفولژیکی گل در ژنوتیپ­های‌ انتخابی گل داوودی ( Chrysanthemum morifolium) طی مدت سه سال در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی انجام شد. نتایج تجزیه واریانس در طی سه سال نشان داد که بین ژنوتیپ­ها برای صفات تعداد گل در بوته، طول دوره گلدهی، تعداد ردیف گلبرگ و وزن ترگل تفاوت معنی­دار آماری وجود داشت. بین سال­های آزمایش نیز تنها برای صفات طول دوره گل­دهی و تعداد گل در بوته تفاوت معنی­دار آماری وجود داشت. بیشترین تنوع نیز بین صفات طول دوره گل­دهی و قطر گل مشاهده گردید. بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی برای صفات تعداد ردیف گلبرگ، وزن تر گل و طول گلبرگ به دست آمد و کم­ترین ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی برای صفت وزن تر و خشک گل و نیز تعداد گل در بوته بدست آمد. بیشترین ضرایب همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی مثبت بین طول دوره گل­دهی با قطر گل، تعداد ردیف گلبرگ و وزن تر گل برآورد گردید که جهت اصلاح همزمان این صفات حائز اهمیت خواهد بود. نتایج این مطالعه نشان داد که صفات قطرگل، طول دوره گل­دهی، طول گلبرگ و تعداد ردیف گلبرگ دارای وراثت­پذیری عمومی بالایی بودند که این امر نشان­دهنده این­است که عمل گزینش برای این صفات موثر بوده و می­توان از این صفات در برنامه­های اصلاحی استفاده نمود. بیشترین تعداد ردیف گلبرگ مربوط به ژنوتیپ B136 بود. ژنوتیپ 31 نیز با چهل و سه روز طول دوره گل­دهی بالاترین طول گل­دهی را نسبت به سایر ژنوتیپ­های بررسی شده در سال سوم به خود اختصاص داد. ژنوتیپ C85 با تعداد 202 گل بیشترین در هر بوته را دارا بود. که می­توان از این ژنوتیپ­ها به عنوان والد، بخصوص جهت افزایش طول دوره گل­دهی و افزایش تعداد ردیف گلبرگ سایر ارقام، با توجه به وراثت­پذیری عمومی بالای پنجاه درصد این صفات استفاده نمود.