معرفی مقاوم‌ترین ژنوتیپ‌های سرو کوهی(Juniperus spp.) به تنش خشکی بر پایه شاخص‌های فیزیولوژیکی و آنتی اکسیدانی

Abstract

خشکی یکی از مهمترین تنش­های محیطی است که انواع گیاهان از جمله گیاهان زینتی را تحت تاثیر قرار می دهد. شناسایی و انتخاب ژنوتیپ­های مقاوم گیاهان زینتی برای اجرای پروژه­های فضای سبز ضروری به نظر می رسد. بدین منظور پژوهشی به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با یازده ژنوتیپ رونده اُرس، در دو سطح آبیاری (تیمار شاهد یا آبیاری و خشکی شدید) در آزمایشگاه پژوهشکده مرکبات و میوه­های گرمسیری رامسر انجام شد. تنش خشکی موجب کاهش رنگیزه­های فتوسنتزی در ژنوتیپ­های مورد بررسی گردید. محتوای قندهای محلول، پرولین و پروتئین محلول کل در شرایط تنش خشکی افزایش یافتند و بیشترین افزایش نسبت به گیاهان شاهد در ژنوتیپ G3 به‌ترتیب 8/30 میلیگرم بر گرم وزن خشک، 5/30 میکروگرم بر گرم وزن خشک و 2/965 میکروگرم بر گرم وزن تر بدست آمد. همچنین بیشترین افزایش در میزان صفات پراکسید هیدروژن در ژنوتیپ G11، مالون دی آلدئید در ژنوتیپ G4 و نشت یونی در ژنوتیپ G10 نسبت به گیاهان شاهد مشاهده شد. بیشترین فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز در ژنوتیپ G3 (57/85 درصد)، محتوای فنل کل در ژنوتیپ G5 (09/181 درصد) و فلاونوئید کل در ژنوتیپ G8 (46/98 درصد) مشاهده شد. ژنوتیپ G3 (رونده معمولی) بر مبنای بالا بودن مقادیر آنزیم سوپراکسید دیسموتاز، قندهای محلول، پرولین و پروتئین محلول نسبت به خشکی مقاومترین ژنوتیپ شناخته شد. ژنوتیپ G5نیز به ‌دلیل افزایش فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز و افزایش تولید فلاونوئید کل در گروه ژنوتیپ­های مقاوم قرار گرفت. بنابراین در ژنوتیپ­های اُرس افزایش متابولیت­های سازگار و سیستم آنتی اکسیدانی، مکانسیم حفاظتی کارآمدی در برابر آسیب اکسیداتیو ناشی از تنش خشکی است.