تحلیل آسیب پذیری مکانی مراکز ثقل تهدید پذیر شهری از منظر پدافند غیر عامل(مطالعه موردی: شهر بجنورد)

Abstract

زمینه و هدف: ایمنی و امنیت در برابر تهدیدات از ابتدایی ترین اصول جهت دستیابی به استانداردهای مطلوب آسایش شهری است و اصولاً توجه به دفاع غیرعامل شهرها در مقابل تهدیدات خارجی موضوعی است که از آغاز شکل گیری شهرها همواره مورد توجه بوده است. لذا هدف از تحقیق حاضر، ارائه راهبردهای مدیریتی جهت کاهش آسیب پذیری موجود و مدیریت شهر در زمان بحران با رویکرد پدافند غیر عامل می‌باشد. روش: روش مورد استفاده در این تحقیق بر اساس هدف، کاربردی و بر حسب روش و ماهیت، کمّی است. در این پژوهش ابتدا آسیب پذیری هر دارایی در برابر تهدیدات کالبدی و غیر کالبدی مشخص می شود و با استفاده از نتایج به دست آمده، شاخص کل آسیب پذیری نیز تعیین می شود و پراکنش فضایی آن در هر سه دسته مورد تحلیل قرار می گیرد. در مرحله بعد با استفاده از ماتریس عوامل داخلی و خارجی راهبردهای مدیریتی تعیین و اولویت‌بندی شدند. یافته ها: نتایج نشان داد راهبردهای تدافعی بهترین راهبردهای ممکن برای شهر بجنورد به حساب می آیند. بر مبنای نتایج، شش راهبرد به عنوان راهبردهای اصلی کاهش آسیب پذیری شهر بجنورد تعیین شدند که به ترتیب اولویت، راهبرد اول و هفتم عبارتند از: تقویت زیرساخت های حمل ونقل زمینی در جهت تقویت گردشگری؛ و متنوع تر کردن منابع تامین آب شهر یا تقویت ایمنی سلامت آب سد شیرین دره. نتیجه گیری: بر مبنای نتایج این پژوهش می توان گفت بسیاری از دارایی های شهر بجنورد، به‌ویژه دارایی هایی که بخش عمده ای از جمعیت به خدمات آن ها وابسته هستند، در معرض تهدید می باشند. همچنین از لحاظ فضایی نیز محدوده شمالی شهر دارای بیشترین میزان آسیب پذیری بودند که بیشترین تراکم دارایی های شهر بحنورد نیز در این محدوده قرار دارند و این تطابق جغرافیایی، وضعیت آسیب پذیری شهر را تشدید کرده است.