استحصال نزولات جوی: ضرورت باغداری در مناطق نیمه‌خشک

Abstract

تحقیق حاضر با هدف معرفی روش تأمین آب مورد نیاز باغات پسته در مناطق نیمه‌خشک اقلیمی با استفاده از استحصال نزولات جوی ارائه‌ شده است. برای این منظور، سامانه آبگیر باران به مساحت 1000 مترمربع در محل ایستگاه آبخوان‌داری تسوج احداث شد. بر اساس متوسط سالانه بارش، آستانه و ضریب رواناب از سطوح عایق و مساحت سامانه آبگیر احداثی، استخر ذخیره آب با ظرفیت اسمی 280 مترمکعب طراحی و احداث شد. سپس به‌منظور عایق کردن سطوح سامانه آبگیر باران و استخر ذخیره آب، پوشش ژئوممبران مورد استفاده قرار گرفت. هم‌چنین، به‌منظور کاهش مصرف آب کشاورزی و افزایش بهره ­وری آن، از روش آبیاری قطره ­ای همراه با فلیترهای سنگریزه­ ای برای آبیاری درختان پسته از آب استحصالی استفاده شد. نتایج نشان داد که از مجموع 267 میلی‌متر بارش در سال 1399 حدود 227 مترمکعب آب استحصال‌ شده است. هم‌چنین، سرانه مصرف آب هر درخت پسته بارور از 65/8 مترمکعب در روش معمول قطره­ای به یک مترمکعب در روش آبیاری قطره­ای همراه با فیلترهای سنگریزه ­ای رسیده است؛ بدون این‌که اثر منفی در عملکرد محصول داشته باشد. استفاده هم‌زمان از تکنیک­ های استحصال نزولات جوی، آبیاری قطره ­ای همراه با فیلترهای سنگریزه­ای، ضمن کاهش فشار بهره­برداری بر منابع آب زیرزمینی، منجر به افزایش راندمان آبیاری خواهد شد. نتایج این تحقیق در قالب کارگاه ­های آموزشی-ترویجی به بهره­ برداران منطقه معرفی شد که با استقبال زیادی روبه‌رو شده است.