مدل‌سازی ریسک اعتباری شرکت‌های دانش‌بنیان مطالعه موردی: شرکت‌های دانش‌بنیان پارک‌های علم و فن‌آوری در استان سمنان

Abstract

هدف اصلی این مطالعه، شناسایی عوامل مؤثر بر ریسک اعتباری شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک‌های علم و فن‌آوری استان سمنان و ارائه مدل مناسب برای سنجش ریسک اعتباری آن‌ها است. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی ۶۸ شرکت دانش‌بنیان استان سمنان است که طی سال‌های ۱۳۹۵، ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در پارک‌های علم و فن‌آوری استان سمنان مشغول فعالیت بوده‌اند. برای این منظور، مدل رگرسیون لاجیت با متغیر وابسته کیفی صفر برای شرکت‌های فاقد معوق (فاقد ریسک) و یک برای شرکت‌های دارای معوق (دارای ریسک) با ۶ متغیر توضیحی شامل متغیرهای نسبت تمرکز، سابقه شرکت، نوع وثایق، سابقه اخذ وام، سابقه چک برگشتی و سودآوری پیشنهاد و معرفی گردید. منبع جمع‌آوری داده‌های متغیر وابسته و متغیرهای توضیحی به جز نسبت تمرکز، سامانه استعلام یکپارچه بانک مرکزی است. همچنین برای محاسبه متغیر نسبت تمرکز، با استفاده از ریز داده‌های بخش صنعت ایران در سال‌های مورد مطالعه، نسبت تمرکز ۵ بنگاهی بر حسب اشتغال به تفکیک کدهای دو‌رقمی صنایع (ISIC) با برازش الگوی پارامتریکی لگ‌نرمال برآورد و ساختار صنعت شناسایی و سپس جایگاه شرکت‌های مورد مطالعه در این ساختار مشخص گردید. در نهایت به کمک نرم‌افزار Eviews تمامی متغیرها وارد مدل و برازش صورت گرفت. طبق نتایج حاصل، متغیر‌های نسبت تمرکز، نوع وثیقه ملکی و سودآوری به ترتیب دارای اثر منفی و معنی‌دار بر ریسک اعتباری هستند؛ یعنی با افزایش هر یک از این متغیرها، با فرض ثابت ماندن سایر متغیرها، احتمال معوق شدن تسهیلات یا ریسک اعتباری کاهش می‌یابد. همچنین به ترتیب متغیرهای سابقه چک‌های برگشتی، سابقه اخذ وام و سابقه شرکت با اثر مثبت و معنادار، بیشترین تأثیر را در افزایش ریسک اعتباری دارند. از مجموع ۶۸ شرکت دانش‌بنیان در استان سمنان، تعداد ۴۵ شرکت در ساختار رقابت انحصاری، ۲ شرکت در ساختار انحصار چندجانبه و ۲۱ شرکت در ساختار رقابت کامل جای دارند.