مروری بر کاربردهای سنتی، فیتوشیمی و خواص دارویی کلیر ( Capparis decidua (Forssk.) Edgew): گیاه دارویی ناشناخته در ایران

Abstract

پیش‌زمینه و هدف: Capparis decidua (کلیر) یک گیاه اقتصادی مهم متعلق به خانواده‌ی Capparaceae است. این گیاه به‌طور عمده در نواحی بیابانی یافت می‌شود و به دما، تنش‌های شوری و خشکی مقاوم است. این گونه ازنظر دارویی، خوراکی (میوه و ترشی)، تأمین علوفه‌ی دام، چوب سوخت و الوار ارزشمند است. C. decidua به‌طور سنتی به‌عنوان ضدالتهاب، ضد روماتیسم، ضد دیابت، ضد کرم، ضد باکتری، ضد جوش و تاول، تسکین درد دندان ، ضد باروری و به‌عنوان اشتهاآور استفاده می‌شود. همچنین دارای اثرات مفیدی در درمان بیماری‌های مختلف مانند آسم، دیابت، اختلالات کبدی، کلسترول خون، فشارخون بالا و عفونت‌های میکروبی است. مطالعه مروری حاضر به معرفی کاربردهای سنتی، ترکیبات شیمایی گیاهی و خواص دارویی این گیاه پرکاربرد می‌پردازد. مواد و روش کار: این پژوهش یک مطالعه مروری است که با استفاده از یک جستجوی الکترونیک در بانک‌های اطلاعاتی Civilica، SID، Science Direct ،Scopus ،PubMed ، Springer ، Wiley صورت گرفت. یافته‌ها: این خواص دارویی ناشی از وجود ترکیبات شیمیایی گیاهی ازجمله آلکالوئیدها، فنول‌ها، فلاونوئیدها، استرول‌ها، ویتامین‌ها و اسیدهای چرب در عصاره‌ی بخش‌های مختلف کلیر است. باوجود ارزش دارویی، C. decidua هم در طب سنتی و هم در تحقیقات علمی در ایران مورد بی‌توجهی قرار گرفته است. بحث و نتیجه‌گیری: مروری بر مطالعات صورت گرفته در ایران نشان می‌دهد که ارزش دارویی C. decidua در ایران چه در طب سنتی و چه در تحقیقات علمی مورد غفلت قرار گرفته است و تحقیق حاضر می‌تواند اطلاعاتی را در اختیار علاقه‌مندان به حوزه گیاهان دارویی قرار دهد و مطالعات بیشتر روی این گیاه ارزشمند را فراهم کند.