مقاله علمی – پژوهشی:‌ ارزیابی ریسک تالاب اینچه بر اساس شاخص‌‌های ژئوشیمیایی (استان گلستان)

Abstract

تالاب اینچه با اهمیت اکولوژیک بالا، در شمال شهر آق‌‌قلا در استان گلستان واقع شده است. در مطالعه حاضر، به منظور منشاء‌یابی و تعیین میزان آلودگی فلزات سنگین در تالاب و محاسبه شاخص‌‌های فاکتور غنی‌‌شدگی (EF)[1] و بار آلودگی (PLI)[2]، رسوبات سطحی تالاب اینچه از هفت ایستگاه با حداکثر عمق 8/2 متر در آبان 1397 جمع‌‌آوری شد. متغیرهای محیطی آب، فلزات سنگین، دانه‌‌بندی و مواد آلی کل رسوب، به‌ترتیب با دستگاه پرتابل مولتی‌‌پارامتر، طیف‌سنجی جرمی پلاسمای جفت‌شده القایی، روش پراکنش لیزی و روش سوزاندن در کوره اندازه‌‌گیری شد. میانگین آلومینیوم و آهن در رسوبات به‌ترتیب 0±8/0 و 6/0±5/1% بوده است. همچنین میانگین آرسنیک، مس، نیکل، سرب، کروم، روی و وانادیوم در رسوبات به‌‌ترتیب 6/4±8/2، 6/3±8/12، 4/6±7/26، 7/2±0/7، 8/7±7/25، 2/16±4/32 و 1/7±6/28 میلی‌‌گرم در کیلوگرم اندازه‌گیری شد. به ‌‌طور ‌‌کلی، از لحاظ شاخص فاکتور غنی‌‌شدگی، تالاب دارای غنی‌‌شدگی کم (8/1-1) بوده است درحالی‌‌‌که ایستگاه 5، از لحاظ میزان آهن (7/3) و آرسنیک (7/5) به‌‌ترتیب دارای غنی‌‌شدگی متوسط و غنی‌‌شدگی متوسط الی شدید است. از نظر گستره شاخص بار آلودگی (84/0- 46/0)، کلیه ایستگاه‌‌ها کمتر از یک بوده، بنابراین فاقد آلودگی بودند. به طور کلی، چون میزان نیکل و آرسنیک به‌ترتیب در کلیه ایستگاه‌‌ها و ایستگاه 5 از استاندارد "سطوح اثرات آستانه" بالاتر بوده است، می‌‌توان نتیجه گرفت احتمال بروز اثرات شدید زیستی بر اکثر موجودات بسترزی، کم و در حد آستانه است.

[1] Enrichment factor (EF)

[2] Pollution Load Index (PLI)