بکارگیری ماتریکس خارج سلولی جهت ترمیم جراحات و ضایعات بافتی ناشی از رزم: یک مطالعه مروری

Abstract

زمینه و هدف: بکارگیری ماتریکس خارج ­سلولی (ECM) و داربست­­‌های زیستی به‌­دلیل نتایج نویدبخش زمینه جدیدی در ترمیم جراحات بافتی غیرقابل بهبود ایجاد نموده‌اند. این مواد به جهت زیست‌­سازگار بودن و عوامل محرک رشد یک محیط مناسب برای بقا، تکثیر و تمایز سلول­‌ها فراهم نموده و ترمیم بافتی را تسریع می­‌بخشند. در مطالعه حاضر اهمیت ECM در ترمیم و نوزایی بافت­‌های صدمه‌دیده بویژه در رزم مورد بررسی قرار گرفت. روش‌ها: در مطالعه حاضر به­‌منظور دست­یابی به اطلاعات لازم از واژگان کلیدی ECM، جراحات جنگی، آسیب‌­های بافتی (مانند پوستی، عضلانی، مغزی-نخاعی، ریوی، احشایی، کلیوی و استخوانی) و ترمیم ضایعات بافتی استفاده گردید. با استفاده از این کلمات در پایگاه­‌های اطلاعاتی معتبر اسکوپوس، پاب­مد، ساینس دایرکت، ایران­داک، و گوگل اسکالر جستجوی مقالات در بازه زمانی 2022-2002 میلادی انجام شد. در نهایت، مهمترین یافته­‌های این مقالات به‌­صورت یک مقاله مروری روایتی گزارش شد. یافته‌ها: با توجه به نتایج مطالعات بررسی شده می­‌توان گفت استفاده از ECM حاصل از بافت­‌های مختلف به‌صورت پودرهای تهیه شده، هیدروژل­‌ها و داربست­‌های زیستی قادر است جراحات و مصدومیت­‌های بافت­‌های مختلف عصبی (مغز و نخاع)، احشایی (کبد و کلیه)، استخوانی، پوستی، عضلانی و ریوی که به‌دلایل مختلف بویژه در شرایط رزم دچار آسیب شده را ترمیم و بهبود بخشد. نتیجه‌گیری: استفاده از پتانسیل درمانی بسیار ارزشمند ECM، به­‌عنوان یک روش درمانی مناسب و قابل دسترس برای ترمیم ضایعات و جراحات بافتی، می­‌تواند مصدومیت‌­ها و جراحات غیرقابل ترمیم بویژه در شرایط رزم را تا حدود زیادی بهبود داده و منجربه عملکرد مناسب و حتی طبیعی بافت­‌ها گردد.