شناسایی عوامل کلیدی در مدیریت بحران اجتماع‌محور بیماری کرونا؛ نمونه مطالعاتی: اجرای طرح شهید سلیمانی در روستای سراج محله جویبار

Abstract

زمینه و هدف: به دلیل رشد سریع جمعیت در سطح جهان و استفاده‌ بیش از اندازه از ظرفیت‌های زیست‌محیطی، وقوع بلایای طبیعی در سالیان اخیر افزایش ‌یافته است و هرساله تعداد زیادی از افراد بر اثر بحران‌های طبیعی و غیرطبیعی، هزینه‌های گزافی (جانی، مالی) را پرداخت می‌کنند. مدیریت بحران اجتماع‌محور به‌عنوان یک رویکرد جدید به ارتقاء مدیریت در قبل، حین و بعد از بحران کمک کرده تا از خسارات احتمالی کاسته شود. هدف اصلی پژوهش، تبیین شناسایی عوامل کلیدی در مدیریت بحران اجتماع‌محور بیماری کرونا در راستای کاهش اثرات ناشی از بحران‌های احتمالی طبیعی و غیرطبیعی می‌باشد. روش: تحقیق حاضر رویکردی توصیفی - تحلیلی دارد و داده‌ها با استفاده از روش‌های میدانی و داده‌های آماری گردآوری شده است. در این پژوهش، از ابزار پرسش‌نامه استفاده شده است و بر اساس فرمول کوکران، تعداد ۱۲۵ عدد پرسش‌نامه میان ساکنین محله و ۱۴ عدد میان گروه دوام (در دو سطح) به‌صورت تصادفی ساده توزیع شد، سپس داده‌های خام به‌دست‌ آمده، دسته‌بندی شده و با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفته است. در سئوالات، از طیف لیکرت استفاده شده است. پس از سنجش صحت و پایایی سؤالات پرسش‌نامه، به اثبات فرضیه‌های پژوهش و سپس، شناسایی عوامل کلیدی و سنجش عوامل کلیدی در اجتماع‌محوری بر مدیریت کارآمد بحران با استفاده از روش تحلیل عاملی و رگرسیون پرداخته شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاکی از تأثیرگذاری ۳ عامل حفاظت از گروه‌های آسیب‌پذیر و حمایت معیشتی، مسئولیت‌پذیری و مشارکت مردمی و اطلاع‌رسانی و کمک‌رسانی بر مدیریت بحران اجتماع‌محور می‌باشد. نتیجه گیری: در شرایط وقوع بحران، حضور مردم، کلید طلایی جهت کنترل وضعیت پس از وقوع هر نوع حادثه‌ای می‌باشد. استفاده از شیوه مدیریت بحران و مبتنی بر مشارکت و حضور مردم (مدیریت بحران اجتماع محور)، روشی جهت تسریع در بازیابی وضعیت جامعه پس از وقوع حادثه می‌باشد که در حوادث مختلف طبیعی و غیرطبیعی می‌تواند کارگشا باشد. در همه‌گیری ویروس کرونا با استفاده از شیوه مدیریت بحران اجتماع محور در مقیاس خرد (روستای سراج محله شهرستان جویبار)، وضعیت نسبتاً پایداری در مقیاس محلی ایجاد شده است و می‌توان در مقیاس کلان‌تر نیز از این روش، جهت کنترل پاندمی کرونا یا سایر حوادث طبیعی احتمالی استفاده نمود که این موضوع، نیازمند آموزش و سامان‌دهی گروه‌های مختلف اجتماعی است که سبب تاب آوری جامعه می‌شود و جامعه در اسرع وقت به حالت پایدار دست می‌یابد.