اثرات سایتوتوکسیک کیتوزان و عصاره‌ی اتانولی زرین گیاه (Dracocephalum kotschyi) بر اشکال تاکی زوئیتی Toxoplasma gondii سویه RH در محیط آزمایشگاهی

Abstract

پیش‌زمینه و هدف: توکسوپلاسموزیس یکی از متداول‌ترین عفونت‌های انگلی انسان و دیگر حیوانات خونگرم به شمار می‌آید. یکی از مشکلات اصلی توکسوپلاسموز، محدودیت درمانی آن است. درمان اصلی این انگل ترکیب سینرژیک پریمتامین و سولفودیازین می‌باشد که دارای عوارض جانبی بالایی هستند بطوریکه پریمتامین به علت تراتوژنیک بودن، در زنان حامله منع مصرف دارد. با توجه به خطرات زیادی که این انگل برای افراد با ایمنی ضعیف و زنان باردار ایجاد می‌کند، بنابراین تولید داروهای ضد توکسوپلاسما با اثربخشی بالا و عوارض جانبی کم از اهداف مهم تحقیقاتی توکسوپلاسماست. هدف از این مطالعه بررسی اثرات سایتوتوکسیک کیتوزان و عصاره‌ی اتانولی زرین گیاه (Dracocephalum kotschyi) بر اشکال تاکی زوئیتی Toxoplasma gondii سویه RH در محیط آزمایشگاهی است. مواد و روش‌ها: تاکی زوئیت سویه RH توکسوپلاسما گوندی با غلظت‌های 45، 90 و 135 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر از عصاره اتانولی زرین گیاه و غلظت‌های 150، 300 و 600 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر کیتوزان و نیز ترکیبات این غلظت‌ها در مقایسه با داروی کنترل مثبت (پریمتامین) و کنترل منفی در مدت‌زمان‌های 24، 48 و 72 ساعت انکوباسیون به‌طور جداگانه مجاورت و سپس با روش رنگ‌آمیزی تریپان بلو و نیز MTT، درصد کشندگی عصاره و کیتوزان با تعیین نسبت تاکی زوئیت‌های مرده در مقایسه با کنترل با انجام سه‌گانه تمامی مراحل بررسی شد. نتایج: به‌طورکلی بعد از گذشت 48 ساعت از انکوباسیون در تست تریپان بلو، غلطت 135 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر زرین گیاه، 600 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر کیتوزان و نیز ترکیب غلظت 90 عصاره با 150 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر کیتوزان در مقایسه با غلظت 500 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر از داروی کنترل با درصد کشندگی به ترتیب: 9/50، 2/77، 3/88 و 2/95 و نیز بررسی نتایج الیزا در تست MTT با OD به ترتیب: 198/0، 087/0، 067/0 و 048/0 نتایج قابل قبولی را از خود نشان دادند. بطوریکه بعد از گذشت 72 ساعت تقریباً در غلظت‌های ذکرشده به‌طور میانگین تاکی زوئیت‌های توکسوپلاسما بیشتر از 80درصد نابود شدند. نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که، عصاره کیتوزان و به‌ویژه ترکیب آن با عصاره زرین گیاه در مقایسه با داروی کنترل مثبت پریمتامین و نیز کنترل منفی نتایج قابل قبولی را از خود نشان داده و اثرات سیتوتوکسیتی ترکیب این دو دارو به‌طور هم‌زمان بیشتر بود.