سنجش آگاهی زنان روستایی از مؤلفه های مدیریت بحران بلایای طبیعی (مطالعه موردی: شهرستان دامغان)

Abstract

زمینه و هدف: خسارت های ناشی از وقوع حوادث بلایای طبیعی گوناگون در سراسر جهان به ویژه در مناطق روستایی در حال افزایش است. جهت کاهش آسیب های ناشی از بلایای طبیعی باید آگاهی افراد برای مقابله با بلایای طبیعی ارتقا یابد، که در این میان زنان روستایی برخوردار از آگاهی در زمینه مدیریت بلایای طبیعی، می توانند در کاهش آسیب پذیری جامعه روستایی نقش مؤثری داشته باشند. هدف این پژوهش سنجش آگاهی زنان روستایی از مؤلفه های مدیریت بحران بلایای طبیعی در روستاهای شهرستان دامغان می باشد. روش: این تحقیق توصیفی–تحلیلی و از شیوه مطالعه اسنادی و پیمایشی با به کارگیری پرسشنامه، برای پاسخگویی به پرسش تحقیق در شهرستان دامغان استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق 6 دهستان شهرستان دامغان انتخاب شده است که جامعه نمونه 370 نفر از زنان روستایی دهستان های مذکور تعیین شده است. به منظور تجزیه وتحلیل، از آزمون T تک نمونه ای برای مشخص کردن سهم میانگین برخورداری از آگاهی در هر یک از مؤلفه های مدیریت بحران در سه دوره پیش از بحران، حین بحران و پس از بحران پردازش گردید. سپس برای اولویت بندی سطح آگاهی زنان روستایی از مؤلفه های مدیریت بحران بلایای طبیعی از روش آنتروپی به منظور وزن دهی به معیارها و از مدل تصمیم گیری چندشاخصه تاپسیس (TOPSIS) برای اولویت بندی سطح آگاهی مدیریت بحران در روستاهای شهرستان دامغان استفاده شد. یافته ها: براساس شاخص های آگاهی مدیریت بحران بلایای طبیعی در ابعاد سه گانه چرخه مدیریت بحران (پیش از بحران، حین بحران و پس از بحران)، وضع موجود سطح آگاهی زنان روستایی دهستان های تویه دروار و رودبار بهتر از سایر دهستان ها است. و همچنین زنان روستایی دهستان های دامنکوه، حومه، قهاب صرصر و قهاب رستاق به ترتیب در پایین ترین سطح آگاهی مدیریت بحران قرار دارند. نتیجه گیری: زنان به عنوان نزدیک ترین افراد در خانواده نقش ایفا می کنند و با افزایش آگاهی زنان از مؤلفه های مدیریت بحران می توان در زمان وقوع بلایای طبیعی از سطح آسیب ها برای خانواده و افراد کاست، و همچنین شرایط مناسب تری برای آمادگی و بازتوانی رخدادهای پس از آن ایجاد نمود.