کیفیت زندگی سالمندان مبتلا به نوروپاتی محیطی ناشی از شیمی درمانی در مراکز آموزشی درمانی منتخب دانشگاه علوم‌پزشکی ایران در سال 1399

Abstract

زمینه و هدف: نوروپاتی محیطی ناشی از شیمی درمانی یکی از عوارض جدی شیمی درمانی است و آثار منفی آن بر ابعاد گوناگون زندگی بیماران قابل انکار نیست. مطالعه حاضر با هدف تعیین کیفیت زندگی سالمندان مبتلا به نوروپاتی محیطی ناشی از شیمی‌درمانی در مراکز آموزشی- درمانی منتخب دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 1399 طراحی و اجرا شد. روش بررسی: پژوهش حاضر مطالعه‌ای مقطعی (توصیفی) بود. جامعه موردپژوهش، سالمندان مبتلا به نوروپاتی محیطی ناشی از شیمی درمانی مراجعه کننده به مرکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی ایران بودند. تعداد170 نفر به روش نمونه‌گیری مستمر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل فرم مشخصات جمعیت شناختی و پرسش‌نامه کیفیت زندگی لیپاد بود. داده‌های پژوهش در طول 3 ماه ( از شهریور 1399 تا آبان 1399) تکمیل شدند. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نسخه 16نرم‌افزار SPSS در سطح معناداری (0/05>P) مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: میانگین کیفیت زندگی سالمندان براساس نمره کل برابر با 14/29±59/37 (کیفیت زندگی بالا) و بر اساس مبنای صفر تا صد برابر با 15/37±63/84 بود. بیشترین نمره مربوط به بعد عملکرد ذهنی با نمره 18/19±86/06 و کمترین نمره مربوط به عملکرد جنسی با نمره 9/5±18/11بود. یافته ها نشان داد کیفیت زندگی بیشتر سالمندان در سطح بالایی (81/8 درصد) قرار داشت. کیفیت زندگی سالمندان با جنسیت (0/003=P)، بیماری‌های همراه (0/045=P)، کفایت درآمد (0/002=P)، وضعیت اشتغال 0/001>P) و مدت زمان ابتلا به بیماری (0/109=P) ارتباط معنی‌دار آماری داشت. نتایج رگرسیون خطی نشان داد متغیرهای وضعیت اشتغال (بیکار) (0/041=P)، مدت زمان ابتلا به بیماری (0/033=P) و بیماری های همراه (0/033=P) به‌صورت معناداری بر کیفیت زندگی سالمندان تأثیر داشته است. یافته‌ها نشان داد 0/22 درصد از تغییرات کیفیت زندگی توسط متغیرهای مستقل قابل تبیین است. نتیجه‌گیری:نمونه‌های پژوهش بیشتر از گروه سالمندان جوان یعنی بین 60 تا 74 سال سن بودند. چندان پیر و ناتوان نبودند و درصد قابل توجهی از آنان متأهل بودند. از حمایت‌های خانوادگی بهره‌مند بودند. بنابراین، دور از انتظار نبود که کیفیت زندگی آنان با وجود مواجهه با بحران بیماری سرطان، مداخله شیمی درمانی و علائم نوروپاتی چندان تحت‌الشعاع قرار نگیرد و مطلوب ارزیابی شده باشد. با این حال، کیفیت زندگی در بعد جنسی ضعیف‌تر بود که مداخلات مشاوره‌ای و توجه بیشتری از سوی برنامه‌ریزان بهداشتی را می‌طلبد.