بررسی خطاهای پزشکی و عوامل موثر بر آن در پزشکان ایرانی: مرور نظام مند

Abstract

زمینه و هدف: خطاهای پزشکی از مهم‌ترین چالش های نظام سلامت بوده و می‌تواند به سلامت بیماران که از ابعاد مهم مراقبت بهداشتی است، آسیب وارد نماید. لذا این مطالعه با هدف بررسی نظام‌مند و گردآوری اطلاعات رخداد انواع خطاهای پزشکی پزشکان ایران به عنوان نمونه ی یک جامعه در حال توسعه، انجام شده است. روش کار: این مطالعه سیستماتیک در سال 1398 با استفاده از ابزارهای جستجو در پایگاه‌های SID،Magiran ،Iran Doc ، Scopus، Proquest ، Pub Meb،web of science ،Springer ، Cochrane، Elsevier، Science Direct وGoogle scholar به بررسی مطالعات در زمینه انواع خطاهای پزشکی پزشکان ایرانی از ابتدای تاسیس هر یک از پایگاه‌های فوق تا 1 آگوست 2019 پرداخته است. در فرایند جستجو از کلمات شیوع، خطاهای پزشکی/پزشکان، خطاهای جراحی/جراحان، خطاهای اجرایی، خطاهای دارویی/تجویز و ایران و از واژگان معادل براساس MeSH استفاده گردید. یافته‌ها: در مجموع 15 مقاله: 3 مقاله فارسی و 12 مقاله انگلیسی یافت شد. براساس یافته‌های مطالعات شیوع خطاهای پزشکی پزشکان ایرانی از 1/38 تا 65 درصد متغیر بود. بیشترین اشتباهات پزشکی به ترتیب خطای تجویز با 3/17% و خطای دارویی به میزان 98/1 خطا در هر بیمار بود. مهم‌ترین عوامل وقوع خطای پزشکی عبارتند از میزان تحصیلات پزشکان، عدم آموزش مناسب کادر درمانی، عملکرد کارکنان، سطوح مدیریتی و نواقص اجرایی، ثبت اطلاعات در پرونده پزشکی، عدم همکاری بین پزشکان و اشتغال در بخش پرجمعیت بیمارستانی. نتیجه‌گیری: این مرور نظام‌مند نشان داد به‌طورکلی میزان وقوع خطاهای پزشکی پزشکان ایرانی طی فرایند مراقبت بالینی بالا است. همچنین رایج‌ترین نوع اشتباهات پزشکی در بیمارستان‌های ایران، خطای تجویز پزشک و خطاهای دارویی می‌باشد. لذا در جهت کاهش خطاهای پزشکی می‌توان از مداخله داروسازان بالینی و فناوری ثبت الکترونیک اطلاعات توسط پزشک استفاده نمود.