ارزیابی اثرات سمی اسید آمینه‌های لیزین و لیزین نانو بر وزن، رشد و ضایعات هیستوپاتولوژیک بدن جنین با استفاده از مدل جنینی ماکیان

Abstract

زمینه و هدف: مصرف مکمل‌های غذایی حاوی اسید آمینه لیزین با سرعت چشمگیری در حال افزایش است اما اثرات آسیب‌شناختی و تراتوژنیک این اسید آمینه بر جنین انسان هنوز به خوبی مشخص نیست. نانوداروها قدرت نفوذپذیری به بافت‌ها را افزایش می‌دهند، لذا استفاده از آنها در علوم پزشکی و تغذیه مورد توجه قرار گرفته است. در این مطالعه، سمیت اسید آمینه لیزین و شکل نانوی آن با استفاده از مدل جنینی ماکیان مورد بررسی قرار گرفت. روش کار: در این مطالعه تجربی، تعداد 70 تخم مرغ نطفه‌دار به هفت گروه مساوی تقسیم شد. در گروه کنترل cc 5/0 فسفات بافر سالین و در گروه‌های آزمایش cc 5/0 لیزین و لیزین نانو در دوزهای mg/kg 30، mg/kg 50 و mg/kg 100 وزن تخم مرغ تلقیح گردید. به جنین‌ها تا روز 18 اجازه رشد داده شد، سپس از نظر ضایعات ماکروسکوپی و میکروسکوپی بررسی شدند. جهت تعیین اختلاف معنی‌دار بین گروه‌ها از نرم افزار SPSS و آزمون آنالیز واریانس یک‌طرفه و تعقیبی توکی استفاده شد و سطح معنی‌داری کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد. یافته‌ها: تزریق دوز mg/kg 100 اسید آمینه لیزین نانو منجر به کاهش وزن و رشد جنین شد. اسید آمینه‌های لیزین و لیزین نانو باعث بروز آثار آسیب‌شناختی متفاوتی شامل ادم در بافت‌های مغز و ریه، میکروترومبوز مغز، دژنراسیون سلول‌های کبدی و اتساع ساینوزوئیدها، کبد چرب، پرخونی و اتساع مویرگ‌های قلب، رابدومیولیز و جایگزینی عضلات قلبی بوسیله بافت‌های میکسوماتوز، آتروفی گلومرول‌های کلیوی، پرخونی در اندام‌های مغز، ریه، کبد و کلیه گردید. نتیجه‌گیری: دوره جنینی در ماکیان شبیه انسان است لذا مصرف اسید آمینه لیزین و لیزین نانو طی دوران بارداری ممکن است آثار نامناسبی بر اندام‌های داخلی جنین انسان داشته باشد، بنابراین پیشنهاد می‌گردد مصرف آنها در دوران بارداری با احتیاط صورت پذیرد.