مقایسه اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر شدت تجربه درد و بهزیستی روان‌شناختی بیماران آسیب طناب نخاعی

Abstract

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر شدت تجربه درد و بهزیستی روان‌شناختی بیماران آسیب طناب نخاعی بود. مواد و روش‌ها: روش پژوهش، نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را بیماران آسیب طناب نخاعی مراجعه‌کننده به‌مراکز مشاوره بهزیستی شهر تبریز در سال 1400 تشکیل دادند. 30 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب، و به‌صورت تصادفی در سه گروه قرار گرفتند. گروه‌های آزمایشی، درمان مختص گروه خود را در 8 جلسه 5/1 ساعته دریافت کردند. گروه کنترل درمانی را دریافت نکرد. ابزارهای اندازه‌گیری، پرسشنامه‌های دیداری سنجش درد و بهزیستی روان‌شناختی ریف بودند. تجزیه و تحلیل یافته‌ها از طریق آزمون تحلیل واریانس آمیخته با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی انجام گرفت. یافته‌ها: در پیش‌آزمون، میانگین و انحراف معیار شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی برای شدت تجربه درد (08/1±50/8) و برای بهزیستی روان‌شناختی (83/6±10/46)، در درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برای شدت تجربه درد (16/1±70/8) و برای بهزیستی روان‌شناختی (31/6±50/45)، و در گروه کنترل برای شدت تجربه درد (96/0±40/8) و برای بهزیستی روان‌شناختی (68/6±50/44) بود. هر دو درمان در مقایسه با گروه کنترل، شدت تجربه درد و بهزیستی روان‌شناختی بیماران را در پس­آزمون به‌ترتیب کاهش و افزایش دادند (001/0>p). در مرحله پیگیری، اثر این دو درمان بر شدت تجربه درد و بهزیستی روان‌شناختی ماندگار بود (001/0>p). تأثیر این دو درمان بر شدت تجربه درد و بهزیستی روان‌شناختی در مراحل پس‌آزمون و پیگیری یکسان بود (05/0<p). نتیجه‌گیری: شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد سبب افزایش پذیرش بیماری در بیماران آسیب طناب نخاعی شدند، از این‏رو می‏توانند راهبرد درمانی مفیدی برای ارتقای وضعیت روانی این بیماران تلقی شوند.