معرفی مکان های مناسب ایجاد سامانه سطوح آبگیر باران در حوزه آبخیز لتیان

Abstract

مناطق خشک و نیمه‌خشک با بارندگی بسیار متغیر و دوره­های خشکسالی یا سیل غیرقابل‌پیش‌بینی زندگی ساکنین را به‌شدت تحت تأثیر کمبود آب قرار داده­است و اغلب ازنظر معیشتی مناطقی ناامن هستند. سامانه­های سطوح آبگیر باران از راه‌حل‌های موجود برای غلبه بر کمبود آب و مدیریت رواناب در این مناطق است. رواناب سطحی منبع آب بالقوه­ای است که با مدیریت درست آن به کمک­ روش­های استحصال آب باران، می­توان از آن برای تأمین تقاضا در بخش­های مختلف ازجمله کشاورزی و شرب مفید باشد. این پژوهش باهدف معرفی مکان­های مناسب ایجاد سامانه سطوح آبگیر باران در حوزه آبخیز لتیان انجام شد. نقشه­های مورد­نیاز حوضه برای این پژوهش شامل نقشه­های ضریب پوشش سطح زمین، نفوذپذیری سازندها و خاک، میانگین بارش بلندمدت، شیب، کاربری اراضی و شبکه زهکشی تهیه شدند. نقشه­های مذکور هرکدام به پنج طبقه تقسیم شدند و با روی هم‌گذاری لایه­ها در محیط ARC/GIS­ 10.7.2، در نهایت مکان­های مناسب حوضه برای تولید رواناب جهت ایجاد سطوح آبگیر باران به­دست آمد. نتایج نشان داد که درصد شیب، نوع کاربری، NDVI و اقلیم در این حوضه، عواملی مؤثر برای تولید رواناب بوده­اند. همچنین نقشه­ طبقات پتانسیل تولید رواناب نشان داد درصد فراوانی مربوط به طبقات پتانسیل تولید رواناب خیلی زیاد، زیاد، متوسط و کم به­ترتیب 2/3، 22، 6/33 و 5/23 درصد بوده است. برای احداث این سامانه­ها اولویت با مناطقی است که ازنظر تولید رواناب، پتانسیل و فراوانی طبقه بالاتری دارند که مناطق با پتانسیل تولید رواناب متوسط این ویژگی را دارند. معرفی محل­های مناسب برای ایجاد سطوح آبگیر باران، احتمال موفقیت طرح­های استحصال آب باران را می­تواند به حداکثر ­برساند.