پیش گویی نرخ بیکاری ایران بر اساس مدل‌های طولی از دیدگاه بیزی

Abstract

دشواری روزافزون گردآوری اطلاعات به روش‌های سنتی به دلیل پیچیدگی‌های امروزی جوامع آماری، نیاز به مطالعه برای دگرگونی یا بهنگام‌سازی روش‌های آمارگیری را ضروری کرده است. استفاده از دیگر منابع داده‌ها و مدل‌سازی، از روش‌هایی هستند که می‌توانند به‌عنوان جایگزین روش‌های آمارگیری به‌کار رفته یا به افزایش دقت برآورد‌ها و استنباط‌های ناشی از آمارگیری‌های سنتی یاری رسانند. منابع اطلاعاتی ناشی از داده‌های پیشین (مانند آمارگیری‌های گذشته یا داده‌های ثبت‌شده) همواره یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی برای این منظور هستند. بنابراین در این مقاله برای اولین‌بار در ایران با به‌کارگیری روش‌های استنباط و مدل‌سازی بیزی، به پیشگویی نرخ بیکاری ایران می‌پردازیم. داده‌های مورد استفاده در این مقاله، داده‌های برگرفته شده از نتایج آمارگیری سال‌های ۱۳۸۴ الی ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران است و با توجه به طولی بودن این داده‌ها از روش بیزی برای داده‌های طولی در پیش‌گویی استفاده شده است. استفاده از روش‌های بیزی در داده‌های آمار رسمی در ایران بی‌سابقه و در جهان کم‌سابقه است. بنابراین در این مقاله تلاش شده که کاربرد این روش‌ها برای تحلیل داده‌های مربوط به آمار رسمی، امکان‌سنجی شوند که با توجه به مهم بودن موضوع اشتغال و بیکاری در عرصه اجتماعی و اقتصادی کشور و تأثیر پذیرفتن بسیاری از تصمیم‌ها و سیاست‌های کشور از این مقوله، در این مقاله،‌ پیش‌گویی نرخ بیکاری، به‌عنوان اولین مطالعه عملی در دستور کار قرار گرفت. نتایج به دست آمده از محاسبات این مقاله، در مقایسه با مقادیر مشاهده شده از نتایج آمکارگیری مزبور از دقت قابل قبولی برخوردار هستند که امکان استفاده از مدل‌های پیش‌گویی بیزی را در دیگر آمارگیری‌ها به شدت مطرح می‌سازد. این‌کار موجب تحولی در تحلیل نتایج این‌گونه آمارگیری‌ها، کاهش هزینه و افزایش دقت و ابزار راست آزمایی نتایج خواهد بود.