مقایسۀ اثربخشی تمرینات حافظه کاری ـ حرکتی و فعالیت‌های ادراکی ـ حرکتی بر ظرفیت فراخنای اعداد و توالی عدد ـ حرف کودکان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر

Abstract

سابقه و هدف: با توجه به مشکل کودکان کم‌توان ذهنی در حافظه کاری و اهمیت آن در یادگیری‌های بعدی و اثرات کارایی پردازش در زندگی روزمره، معرفی برنامه‌های مناسب به‌منظور تقویت حافظه کاری این کودکان بسیار مهم است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی تمرینات حافظه کاری ـ حرکتی و فعالیت‌های ادراکی ـ حرکتی بر ظرفیت فراخنای اعداد و توالی عدد ـ حرف کودکان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر بود. مواد و روش‌‌ها: مطالعۀ حاضر از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با دو گروه تجربی و یک گروه کنترل بود. با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، 30 دانش‌آموز کم‌توان ذهنی در ردۀ سنی 8 تا 11 سال به‌عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. سپس به‌صورت تصادفی به سه گروه حافظه کاری ـ حرکتی، ادراکی ـ حرکتی و کنترل تقسیم شدند. گروه‌های آزمایش طبق پروتکل مشخص در دوره اکتساب 16 جلسه‌ای به مدت دو ماه (هر هفته دو جلسه) شرکت کردند. به‌منظور سنجش حافظه کاری، از خرده‌آزمون‌های ظرفیت فراخنای اعداد و توالی عدد ـ حرف نسخه چهارم هوش وکسلر استفاده شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون‎های آماری تحلیل واریانس با اندازه‌های تکراری، تحلیل واریانس یک‌سویه، کروسکال والیس و فریدمن در نرم‌افزار SPSS نسخۀ 24 استفاده شد. یافته‌ها: نتایج تفاوت معناداری را در مؤلفه‌های ظرفیت عدد مستقیم، ظرفیت عدد کل و توالی عدد ـ حرف بین گروه‌های حافظه کاری ـ حرکتی و ادراکی ـ حرکتی با گروه کنترل نشان داد (0.05>P). با این ‌حال، بین گروه‌های حافظه کاری ـ حرکتی و ادراکی ـ حرکتی تفاوت معناداری مشاهده نشد (0.05<P). نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج مطالعه، تمرینات حافظه کاری-حرکتی و فعالیت‌های ادراکی-حرکتی باعث بهبود عملکرد حافظه کاری کودکان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر می‌شود.