تاثیر الگوی متفاوت‌ خواب شبانه بر دقت تیراندازی، زمان واکنش و عملکرد شناختی دانشجویان نظامی

Abstract

زمینه و هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر الگوی متفاوت خواب‌شبانه بر دقت تیراندازی، زمان واکنش و عملکرد شناختی دانشجویان دانشگاه افسری انجام شد. روش‌ها: مطالعه حاضر بر روی 48 دانشجوی افسری دانشگاه پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران (سن 1/15±20/7 سال) در شهر تهران انجام شد که به‌طور تصادفی به چهار گروه؛ پاس 1 (ساعت 6 تا 8، 12 تا 14، 18 تا 20 ، 24 تا 2)، پاس 2 (8 تا 10، 14 تا 16، 20 تا 22، 2 تا 4)، پاس 3 (10 تا 12، 16 تا 18، 22 تا 24، 4 تا 6) و کنترل (بدون نگهبانی) تقسیم شدند. پس از پایان آخرین پاس عملکرد شناختی (آزمون رنگ-واژه)، دقت تیراندازی (تیراندازی با تپانچه بادی از فاصله 10 متر) و زمان واکنش ساده و انتخابی (با استفاده از آزمون دری-لیوارد) مورد ارزیابی قرار گرفت. داده‌های به‌دست آمده با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یک‌راهه و آزمون تعقیبی توکی یا دانت 3 تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که دقت تیراندازی در آزمودنی‌های گروه پاس 1 (0/002=P) و پاس 2 (0/001=P) نسبت به گروه کنترل به‌طور معناداری کاهش داشته است. در گروه پاس 2 (0/001=P) و پاس 3 (0/001=P) در مقایسه با گروه کنترل عملکرد ضعیف‌تری در زمان واکنش ساده مشاهده شد. به‌علاوه، گروه پاس 2 زمان واکنش انتخابی و عملکرد شناختی ضعیف‌تری نسبت به گروه کنترل داشتند (0/001=P). نتیجه‌گیری: الگوی خواب شبانه بر عملکرد شناختی، سرعت واکنش و دقت تیراندازی تاثیر قابل توجهی دارد و به طور ویژه کم‌خوابی ناشی از پاس 2 بیشترین تاثیر منفی را بر متغیرهای یاد شده دارد. بر این اساس به نظر می‌رسد استراحت پس از پاس 2 در نیروهای نظامی برای دستیابی به عملکرد بهینه باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد.