مقایسه اثربخشی درمان راه‌حل‌محور کوتاه‌مدت و درمان مبتنی بر شفقت بر ارتباطات میان‌فردی زوجین مبتلا به افسردگی

Abstract

سابقه و هدف: افسردگی نوعی اختلال روان‌شناختی چندعاملی است که دلایل مختلفی ازجمله شخصیت، شناخت یا روابط بین‌فردی در ایجاد آن تأثیر دارند. در افراد مبتلا به افسردگی، سطح ارتباطات میان‌فردی بسیار کم است؛ بنابراین، این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی درمان راه‌حل‌محور کوتاه‌مدت و درمان مبتنی بر شفقت بر ارتباطات میان‌فردی زوجین مبتلا به افسردگی انجام شد. مواد و روش‌‌ها: روش مطالعه حاضر از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون، پیگیری و گروه کنترل بود. 45 نفر از زوجین مبتلا به افسردگی مراجعه‌کننده به کلینیک‌های منطقه یک شهر مشهد با در نظر گرفتن ملاک‌های ورود و به روش نمونه‌گیری تصادفی هدفمند وارد مطالعه شدند. سپس به‌طور تصادفی در گروه‌ درمان راه‌حل‌محور کوتاه‌مدت (15 زوج)، گروه درمان مبتنی بر شفقت (15 زوج) و گروه کنترل (15 زوج) گماشته شدند. برای گروه مداخله اول 6 جلسه 1/30 تا 2 ساعته برنامه آموزش درمان راه‌حل‌محور کوتاه‌مدت و برای گروه مداخله دوم 8 جلسه 1/30 تا 2 ساعته برنامه آموزش درمان مبتنی بر شفقت برگزار شد. برای گروه کنترل هیچ مداخله‌ای انجام نشد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسش‌نامه مهارت‌های ارتباطی ماتسون بود. داده‌های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس، آزمون تعقیبی لامتریکس، آزمون تعقیبی شفه و آزمون تحلیل واریانس با نرم‌افزار SPSS نسخه 24 تحلیل شد. داده‌ها در سطح معنی‌داری 0/05=α تجزیه‌وتحلیل شدند. یافته‌ها: یافته‌های توصیفی نشان داد میانگین و انحراف استاندارد متغیر ارتباطات میان‌فردی به ترتیب برای گروه کنترل در مراحل پیش‌آزمون (4/68±44/32)، پس‌آزمون (4/50±45/51) و پیگیری (4/12±42/32)، برای گروه درمان راه‌حل‌محور کوتاه‌مدت در مراحل پیش‌آزمون (4/77±45/53)، پس‌آزمون (5/93±59/32) و پیگیری (6/75±67/18)؛ گروه درمان مبتنی بر شفقت در مراحل پیش‌آزمون (4/62±43/19)، پس‌آزمون (6/04±63/74) و پیگیری (7/39±73/22) است. یافته‌های مربوط به مقایسه گروه‌ها نشان داد درمان راه‌حل‌محور کوتاه‌مدت و درمان مبتنی بر شفقت بر ارتباطات میان‌فردی زوجین مبتلا به افسردگی تأثیر معناداری داشته است (0/05>p). همچنین بین اثربخشی درمان راه‌حل‌محور کوتاه‌مدت و درمان مبتنی بر شفقت بر ارتباطات میان‌فردی زوجین مبتلا به افسردگی تفاوت معناداری وجود داشت (0/05>p). نتیجه‌گیری: نتایج نشان دادند درمان راه‌حل‌محور کوتاه‌مدت و درمان مبتنی بر شفقت بر ارتباطات میان‌فردی زوجین مبتلا به افسردگی مؤثر است. بر اساس نتایج مطالعه حاضر پیشنهاد می‌شود مشاوران خانواده و زوج‌درمانگران از روش‌ها و تمرین‌های درمان راه‌حل‌محور کوتاه‌مدت و درمان مبتنی بر شفقت برای ارتقای سطح ارتباطات میان‌فردی زوجین افسرده استفاده کنند.