اثر مداخله اعتباری دولت در نظام بانکی بر رشد بخش‌های اقتصاد ایران (رهیافت هم انباشتگی FMOLS)

Abstract

در این مطالعه به بررسی اثر مداخله اعتباری دولت در نظام بانکی بر رشد بخش­های اقتصادی ایران پرداخته شد. برای این منظور از روش هم­انباشتگی حداقل مربعات کاملاً اصلاح شده (FMOLS) استفاده شد. همچنین داده­های تحقیق طی دوره 1396-1376 از مرکز آمار ایران، بانک مرکزی و بانک‌های تخصصی (بانک صنعت­ ومعدن، کشاورزی و مسکن) گردآوری شد. نتایج تخمین مدل نشان داد که متغیرهای موجودی سرمایه خالص بخش­های اقتصادی و تسهیلات پرداختی بانک­های تخصصی به بخش­های اقتصادی از تأثیر مثبت و معنادار قوی، متغیرهای جمعیت شاغل بخش‌های اقتصادی و سهم هر یک از بانک­های تخصصی از کل سیستم بانکی از تأثیر مثبت و معنادار متوسط، متغیرهای درجه باز بودن تجاری و شاخص مالکیت دولتی بانک­ها از تأثیر مثبت و معنادار ضعیف بر ارزش افزوده بخش­های اقتصادی برخوردار می­باشد. همچنین، متغیر شاخص مالکیت خصوصی بانک­ها از تأثیر معناداری بر ارزش افزوده بخش­های اقتصادی برخوردار نمی­باشد. لذا، مهمترین نتیجه مطالعه حاضر این بود که مداخله اعتباری دولت از طریق بانک­های تخصصی (صنعت ­و معدن، کشاورزی و مسکن)، از تأثیر معناداری بر رشد اقتصادی بخش­های مربوطه (صنعت، کشاورزی و ساختمان) برخوردار است. لیکن ماهیت دولتی بانک­ها و سهیم نبودن آن­ها در سود و زیان فعالیت بنگاه­های اقتصادی بویژه در شرایط رکود اقتصادی، باعث اثر ضعیف این نوع مالکیت بر ارزش افزوده بخش­های اقتصادی شده است. بر این اساس، به مسئولان سیستم بانکی کشور پیشنهاد شد، به­منظور رشد اقتصادی در بخش­های مختلف، بانک­ها را در راستای تخصصی شدن توسعه دهند. همچنین، رویکرد بانک­ها را از دریافت‌کنندگان صرف سود بازپرداخت تسهیلات، به مشارکت­کنندگان در سود و زیان بنگاه­های اقتصادی اصلاح کنند.