روششناسی پژوهش مرور مفهومی در نظام سلامت

Abstract

زمینه و هدف: مرور مفهومی یک روش خلاقانه پژوهشی برای تولید دانش جدید در زمینه یک مفهوم مبهم و پیچیده است که به تبیین و شفاف‌سازی مفهوم، اجزای آن و ارتباطش با مفاهیم مرتبط کمک می‌کند. مطالعه حاضر با هدف تبیین روش‌پژوهش انجام مطالعه مرور مفهومی در نظام سلامت انجام شد. روش بررسی: این مطالعه با روش مرور حیطه‌ای در بازه زمانی مهر 1400 تا آذر 1400 در دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. مقالات مرتبط با روش‌پژوهش مرور مفهومی در بازه زمانی 1950 تا 2021 میلادی در پایگاه‌های اطلاعاتیPubMed ، Scopus، Embase، Science Direct و موتورهای جست‌وجوگر Googleو Google Scholar جست‌وجو و جمع‌آوری شدند. در نهایت، تعداد 83 مقاله برای بررسی نهایی انتخاب و با روش تحلیل روایتی تحلیل شدند. یافته‌ها: مطالعه مرور مفهومی یک روش پژوهش نظام‌مند، علمی و عینی است که با تحلیل، ترکیب و تفسیر یافته‌های مطالعات اولیه و ثانویه به شناسایی و تبیین ابعاد، اجزا، ویژگی‌ها و کاربردهای یک مفهوم خاص و تعریف آن کمک می‌کند. یک پروتکل اجرایی برای مرور مفهومی معرفی شد که شامل هشت گام انتخاب مفهوم، تعریف معیارهای ورود و خروج، انتخاب پایگاه‌های اطلاعاتی و استراتژی جست‌وجو، انتخاب و گزارش مطالعات با استفاده از فلوچارت، ارزشیابی اعتبار مطالعات انتخاب شده، استخراج اطلاعات مربوط به تعریف، اجزا، پیش‌نیازها، پیامدها و معیارهای ارزشیابی مفهوم از مطالعات انتخاب شده، ترکیب داده‌های مطالعات و توسعه مدل مفهومی و نتیجه‌گیری از یافته‌های سنتز شده است. همچنین ساختار نگارش و ارزشیابی مطالعات مرور مفهومی بیان شدند. نتیجه‌گیری: مرور مفهومی با شناسایی عناصر و اجزای یک مفهوم پیچیده و پیش‌نیازها و پیامدهای آن و برقراری ارتباط منطقی بین آن‌ها به توسعه تئوری‌های موجود کمک بسیار زیادی می‌کند.