تأثیر الگوی توانمندسازی خانواده محور بر انجام فعالیت های روزانه زندگی سالمندان مبتلا به نارسایی قلبی: یک مطالعه نیمه تجربی

Abstract

زمینه وهدف: الگوی توانمندسازی خانواده محور توانمندکردن سیستم خانواده (بیمار و سایر اعضاء خانواده) به منظور ارتقاء سطح سلامت است. اما مطالعه­ای که به بررسی تاثیر یک الگوی بومی در جهت توانمندسازی اعضا خانواده مراقبت­کننده از سالمندان مبتلا به نارسایی قلبی پرداخته­ باشد، در دسترس نیست. با توجه به اینکه یکی از اقدامات موثر در بهبود خودمراقبتی و انجام بهتر فعالیت­های زندگی در بیماران دارای بیماریهای مزمن، توانمند­سازی خانواده محور است، لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر الگوی توانمندسازی خانواده محور بر انجام فعالیت های روزانه زندگی سالمندان مبتلا به نارسایی قلبی طراحی و اجرا شد. مواد و روش‌‌ها: مطالعه حاضر از نوع نیمه تجربی است که روی 80 سالمند مبتلا به نارسایی قلبی انجام گرفت. نمونه­های به شیوه در دسترس انتخاب و به صورت غیر تصادفی در دو گروه آزمون (40 نفر) و کنترل (40 نفر) قرار گرفتند. در گروه آزمون، آموزش توانمندسازی بر اساس الگوی خانواده­محور در طی 8 جلسه دو ساعته برای فرد سالمند و مراقبت اصلی وی انجام گرفت. هر دو گروه مراقبت­های روتین خود را نیز دریافت می­کردند. ابزار پژوهش در سه زمان قبل از شروع مداخله، بلافاصله و یکماه پس از آن، توسط نمونه­ها در دو گروه تکمیل گردید. داده ها در نرم افزار SPSS نسخه16 وارد و با از تست­های آماری کای اسکوئر (مقایسه داده­های کیفی)، آزمون تی مستقل ( مقایسه میانگین نمره فعالیت­های زندگی روزانه در بین دو گروه) همچنین جهت مقایسه میانگین نمره فعالیتهای زندگی روزانه، قبل، بالافاصله و یکماه بعد از مداخله در هر یک از دو گروه از آزمون آنالیز وریانس با اندازه­های تکراری تجزیه و تحلیل انجام شد. در تمام آزمون­ها سطح معنی داری کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد.

یافته ها: نتایج نشان داد میانگین نمره انجام فعالیتهای روزانه زندگی در سالمندان در گروه آزمون در زمانهای قبل(12/5± 71/19)، بلافاصله (66/3± 26/20) و یک ماه پس از مداخله (86/3± 64/23) افزایش معنادار داشته است (0001/0>P). همچنین نتایج آزمون آنالیز واریانس با اندازه­های تکراری نشان داد اثر متقابل گروه و زمان در مورد نمره انجام فعالیت­های روزانه زندگی در سالمندان مبتلا به نارسایی قلبی گروه آزمون معنادار می باشد(0001/0p< ). نتیجه‌‌گیری: بر اساس نتایج مطالعه حاضر می­توان نتیجه گرفت که الگوی توانمند­سازی خانواده محور می‌‌تواند باعث بهبود انجام فعالیتهای روزانه زندگی در سالمندان مبتلا به نارسایی قلبی شود. بنابراین می­توان پیشنهاد کرد با توجه به بومی بودن این الگو و نیز آموزش ساده و کم هزینه آن، آموزش بر اساس این الگو را در برنامه­های حین ترخیص این بیماران قرار داد تا گامی در جهت بهبود شرایط زندگی این بیماران و بار مراقبتی مراقبین آنان برداشت.