طراحی و توسعه پرسشنامه آسایش بینایی (VCQ) کارکنان در محیط‌های کاری

Abstract

زمینه و هدف: آسایش بینایی عاملی مهم و موثر بر ایمنی، بهداشت روان، کیفیت خواب و اختلالات اسکلتی عضلانی کارکنان در محیط‌های کاری است. هدف این مطالعه طراحی و توسعه پرسشنامه ارزیابی آسایش بینایی کارکنان در محیط‌های کاری بود.

روش کار: این مطالعه بر روی 101 نفر (88 مرد و 13 زن) در یک کارخانه مواد غذایی انجام شد. ابتدا پرسشنامه‌های موجود در زمینه روشنایی بررسی و بانک سؤالات تهیه گردید. بر اساس نظر 10 نفر متخصص، پرسشنامه‌ای مشتمل بر 20 سوال تخصصی در دو بخش ارزیابی روشنایی طبیعی و مصنوعی (10 سؤال در هر بخش) تدوین گردید. روایی پرسشنامه بر اساس نظرات خبرگان و با استفاده از شاخص روایی محتوایی(CVI) ارزیابی گردید. جهت اعتبارسنجی پرسشنامه در محیط‌های کاری، اندازه‌گیری و ارزیابی روشنایی ایستگاه‌های کاری کارکنان بر اساس استانداردهای انجمن مهندسین روشنایی آمریکای شمالی (IESNA) انجام و با نتایج پرسشنامه مقایسه گردید.

یافته‌ها: آلفای کرونباخ پرسشنامه آسایش بینایی بخش روشنایی طبیعی و مصنوعی به ترتیب برابر 858/0و 922/0 بود. مقدار CVI کلی پرسشنامه برابر با 1 بود. بین میانگین امتیاز آسایش بینایی حاصل از پرسشنامه روشنایی و شدت روشنایی در ایستگاه کاری رابطه معنادار مثبتی وجود داشت (001/0 P =). بیش از 97 درصد کارکنانی که در ایستگاه‌های کاری دارای روشنایی مطلوب بودند سطح آسایش بینایی خوب و خیلی خوب را گزارش کردند.

نتیجه‌گیری: پرسشنامه ارزیابی آسایش بینایی از پایایی و روایی خوب و مورد قبولی برخوردار بود. با توجه به کم بودن تعداد سؤالات و سادگی جملات، استفاده از این ابزار جهت ارزیابی آسایش بینایی کارکنان در محیط‌های کاری پیشنهاد می‌گردد.