توانبخشی شناختی توجه و حافظه‎فعال در مبتلایان به اختلال دوقطبی مزمن با استفاده از نرم‌افزار ریهاکام

Abstract

سابقه و هدف: اختلال دوقطبی یکی از بیماری‏های مزمن روانپزشکی است که با فازهای شیدایی و افسردگی همراه است و سبب اختلال در عملکردهای شناختی و مشکلات بهداشتی و اجتماعی می‎گردد. لذا این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی نرم‏افزار توانبخشی شناختی ریهاکام بر عملکردهای شناختی توجه و حافظه فعال مبتلایان به اختلال دوقطبی مزمن انجام شد. روش بررسی: این پژوهش مطالعه‎ای نیمه‏تجربی با طرح پیش‏آزمون، پس‏آزمون و گروه کنترل بود. از بین مبتلایان به اختلال دوقطبی مزمن مراجعه‏کننده به مرکز توانبخشی و نگهداری ماهان شهر تهران، به شیوه هدفمند، تعداد 50 نفر انتخاب و در گروه‏های آزمایش (25 نفر) و کنترل (25 نفر) قرار‎گرفتند. داده‏ها با استفاده از چک لیست اطلاعات دموگرافیک-محقق ساخته و توسط آزمون‎های ان بک(n-Back) و پاسات (PASAT) جمع‏آوری شد. برنامه توانبخشی ریهاکام در 10 جلسه و هر جلسه 45 دقیقه برای گروه آزمایش اجرا شد. پس از پایان جلسات آموزشی از گروه‎ها پس‎آزمون گرفته‎شد. داده‏ها با روش‏های آمار توصیفی و تحلیل کواریانس چندمتغیری تحلیل شدند. یافته ها: نرم‏افزار توانبخشی ریهاکام بر بهبود عملکرد توجه (65/0=Eta، 006/0=P و 92/13=F) و حافظه فعال (87/0=Eta، 002/0=P و 58/43=F) آزمودنی‏های گروه آزمایش تأثیر مثبت و معنی­داری داشت. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که می­توان از برنامه توانبخشی شناختی ریهاکام برای بهبود عملکرد توجه و حافظه‎فعال مبتلایان به اختلال دوقطبی مزمن استفاده کرد. از این رو برای استفاده از نرم‎افزار درجهت بهبود عملکردهای شناختی پیشنهاد می‏شود مطالعات دقیق‏تری در این راستا بر روی تعداد نمونه­های بیشتر از این طیف بیماران صورت‎پذیرد.