مکان‌یابی مراکز اسکان موقت پس از سانحه با بکارگیری فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(مطالعه موردی: منطقه 2 شهر تهران)

Abstract

زمینه و هدف: یکی از مهم ترین مسائلی که همواره مورد توجه سازمان‌های مسئول در مدیریت خطرپذیری و بحران قرار دارد، انتخاب مکانی مناسب جهت اسکان موقت جمعیت آسیب‌دیده از سوانح می‌باشد. در ایران مکان‌یابی برای اسکان، پس از بروز سوانح، می‌تواند به شکل بهتری انجام پذیرد. بدیهی است عدم رعایت مکان‌گزینی مناسب، ممکن است فاجعه دیگری حتی به مراتب وخیم‌تر از سانحه اولیه را به دنبال داشته باشد. هدف از این پژوهش، شناسایی فضاهای مناسب برای برپایی مراکز اسکان موقت قبل از وقوع سوانح، در منطقه‌ 2 شهر تهران می‌باشد. روش: این پژوهش به لحاظ ماهیت از نوع ترکیبی و از نظر روش اجرا، توصیفی و تحلیلی محسوب می‌شود که بنا بر ضرورت پژوهش ترکیبی از مرور متون تخصصی، مشاهده میدانی و تحلیل‌های مکانی، با تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی با بهره‌گیری از نرم‌افزار‌هایArcMap و ExpertChoice انجام شده‌است. در نهایت به تحلیل داده‌ها و معرفی مکان‌های مناسب برای برپایی مراکز اسکان موقت پرداخته شده است. یافته‌ها: پس از انجام فرایند پژوهش مشخص شد که نواحی شرق، جنوب شرق و جنوب منطقه ی مورد مطالعه از شرایط بهتر و مطلوب‌تری برای احداث مراکز اسکان موقت برخوردار هستند. بر اساس بررسی نتایج تحقیق و نقشه‌ی استخراج شده و همچنین مطالعه میدانی، مکان‌های مناسب جهت برپایی مراکز اسکان موقت در زمان وقوع سوانح شامل: پارک ایران زمین(باغ راه فدک)، محوطه‌های باز اطراف بیمارستان میلاد، پارک گفت‌وگو، محوطهء سازمان حج و زیارت، بوستان جاوید، بوستان طرشت و مجموعه ورزشی شهدای طرشت می‌باشد. نتیجه‌گیری: به طورکلی در هنگام بروز هرگونه سانحه در شهرها، مسئله‌ی برپایی مراکز اسکان موقت اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد معیارهای دسترسی، فضاهای باز(پارک‌ها) و دوری از گسل از معیارهای اصلی و تعیین کننده در انتخاب مکان مناسب برای برپایی اسکان موقت می‌باشند. همچنین مشخص می‌شود که پهنه‌های مناسب برای مراکز اسکان موقت در منطقه‌ی مورد مطالعه، بیشتر شامل کاربری‌های پارک‌ها و فضاهای خالی و ورزشگاه هستند.