نقش سلطه‌گری و سلطه‌پذیری در بروز رفتارهای مخرب پرستاران شاغل در بیمارستان‌های نظامی: تحلیل محتوای کیفی

Abstract

زمینه و اهداف: وجود رفتارهای مخرب در مراکز درمانی یک مسئله و موضوع بلندمدت است که پیامدهای بسیار منفی برای پرستاران، سازمان و بیماران دارد. از آنجایی‌که رفتارهای مخرب، پدیده‌ای پیچیده، چندبُعدی، فرایندی، تعاملی، اجتماعی و وابسته به فرهنگ و مذهب هر جامعه است؛ لذا این مطالعه با هدف تبیین تجارب پرستاران در مورد پدیده رفتارهای مخرب در مراکز درمانی ایران انجام شد. روش بررسی: این مطالعه کیفی با مشارکت 15پرستار شاغل در شش بیمارستان نظامی شهر تهران در سال 1395 انجام شد. از نمونه‌گیری هدفمند طی مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها به روش تحلیل محتوای قراردادی انجام یافت. آنالیز داده‌ها به طور مداوم و هم‌زمان با جمع‌آوری داده‌ها انجام شد. یافته‌ها: دو طبقه اصلی با عناوین سلطه‌گری در پرستاری (زورگویی و خشونت، سوء استفاده از قدرت) و سلطه‌پذیری در پرستاری (کمبود قدرت در برابر پزشکان، سکوت و سازش انفعالی، نفرت از سازمان و کاهش خود باوری) حاصل شد. نتیجه‌گیری: یکی از مهمترین دلایل بروز رفتارهای مخرب پرستاران وجود پدیده سرکوب و سلطه‌گری- سلطه پذیری در پرستاری و سلسه مراتب قدرتی در مراکز درمانی ایران است. بنابراین برای رفع این معضل و بهبود رفتارهای حرفه‌ای باید بر مفهوم توانمندسازی پرستاران برای مقابله با پدیده سلطه گری- سلطه پذیری تأکید شود.