تأثیر یک دوره تمرین تناوبی با شدت متوسط بر کارگران مبتلا به بیماری تحدیدی ریوی شاغل در محیط آلوده معدن سنگ معدن

Abstract

زمینه و هدف: کار در معدن یک شغل قدیمی محسوب شده و به عنوان یک کار دشوار و آسیب­زا شناخته می­شود. نقص عملکرد ریه (از نوع تحدیدی) یکی از مشکلات عمده کارگرانی است که در معرض آلودگی شغلی قرار دارند. توانبخشی ریوی یکی از مداخله­های درمانی مشخص در بیماری­های انسدادی ریوی از جمله بیماری مزمن انسدادی ریوی محسوب می­شود که منجر به بهبود تحمل فعالیت ورزشی، کیفیت زندگی شده و بستری در بیمارستان را نیز کاهش می­دهد. با توجه به وجود مستندات اندک، درباره فواید برنامه توانبخشی ورزشی در مبتلایان به ناراحتی تحدیدی ریه، هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر 12 هفته تمرین تناوبی با متوسط بر شاخص­های اساسی عملکرد ریوی مبتلایان به بیماری­تحدیدی ریوی شاغل در محیط آلوده معدن سنگ آهن بود. این پژوهش به­صورت نوع نیمه تجربی و به­روش میدانی و با طرح پیش­آزمون –پس­آزمون اجرا شد. روش بررسی: بدین منظور، از میان 600 کارگر شاغل در معدن آهن سنگ آهن پس از انجام آزمایش­های اولیه (تست اعتیاد و اسپیرومتری)، تعداد 30 بیمار مبتلا به ­بیماری­تحدیدی ریه (درجه متوسط (70­<­FVC>50)؛ میانگین سنی (2/4±3/30 سال)؛ قدی (7/7±1/175 سانتی­متر)؛ وزنی (2/14±2/78 کیلوگرم)؛ شاخص توده بدنی (5/4±5/25) انتخاب شدند. در شروع مطالعه، پیش­آزمون­های مربوط به شاخص­های ریوی (1FEV، FVC و FVC/1FEV) و عملکردی (آزمون حداکثر سرعت هوازی)، میزان درک تلاش و همچنین اندازه­گیری­های مربوط به قد، وزن و BMI آزمودنی­ها انجام شد. سپس آزمودنی­ها به دو گروه تمرین تناوبی با شدت متوسط (با 60-85 درصد حداکثر سرعت هوازی) و کنترل تقسیم شدند. طول مدت مطالعه، 12 هفته (3 جلسه در هفته) در نظر گرفته شد. در این مدت، کل زمان پیموده شده در گروه 1 و 2، بطور پیشرونده­ای از 10 به 32 دقیقه افزایش یافت. همه بیماران تحقیق را به پایان رساندند و به تحلیل نهایی راه یافتند. در پایان مطالعه، پیش­آزمون­های مربوط به شاخص­های ریوی (1FEV، FVC و FVC/1FEV) و عملکردی (میزان درک تلاش و آزمون حداکثر سرعت هوازی (MAS)) انجام و برای تحلیل آماری نهایی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده­های پیش­آزمون و پس­آزمون در گروه­های مطالعه پس از 12 هفته تمرین تناوبی با شدت متوسط و همچنین مقایسه بین گروه­ها در هر یک شاخص­های مورد نظر از آزمون t مستقل استفاده و سطح معنی­داری 05/0 در نظر گرفته شد. یافته­ها: در شروع مطالعه، دو گروه به لحاظ ویژگی­های فیزیولوژیکی و تن­سنجی تفاوتی نداشتند. بعد از مطالعه 12 هفته­ای، نتایج حاکی از افزایش معنی­دار (001/0=p) شاخص­های عملکرد ریوی (FVC و 1FEV) پس از دوره تمرینی در گروه تجربی بود. میانگین مسافت پیموده شده در آزمون MAS نیز با افزایش (0001/0=p) همراه بود. میزان درک تلاش (RPE) نیز بطور معنی­داری کاهش یافت (0001/0=p). نتیجه­گیری: این تحقیق جز معدود تحقیقاتی­است که تأثیر تمرین تناوبی با شدت متوسط بر شاخص­های عملکرد ریوی، قلبی تنفسی و شاخص درک از تلاش کارگران بیمار مبتلا به بیماری تحدیدی ریوی شاغل در محیط آلوده معدن سنگ آهن را بررسی نموده­است. براساس نتایج، استفاده از تمرین تناوبی با شدت متوسط در بهبود شاخص­های عملکرد ریوی کارگران مبتلا به بیماری تحدیدی ریوی، مؤثر بود و می­توان از این نوع تمرین در سایر مشاغل در معرض آلودگی استفاده نمود.