مقاله علمی – پژوهشی: ارزیابی خطر و پهنه‌بندی ناپایداری صید میگو در صیدگاه‌‌های استان هرمزگان با استفاده از مدل‌‌سازی فازی

Abstract

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی خطر و پهنه‌‌بندی ناپایداری صید میگو به صورت یکپارچه در طول فصول صید میگو طی سال‌‌های 97-1396 در صیدگاه‌‌های میگو در استان هرمزگان (از سیریک تا طولا) انجام شد. معیارهای تأثیرگذار بر خطر ناپایداری صید میگو در منطقه با استفاده از استانداردهای بین‌‌المللی و طراحی مصاحبه‌‌های عمیق و نیمه‌‌ساختار یافته با کارشناسان، محققین و صیادان با تجربه و مطلع استخراج گردید و ضرایب تأثیر هر کدام، از طریق توزیع پرسشنامه‌‌های کمّی تعیین شد. در نهایت یکپارچه‌سازی معیارها با استفاده از سیستم استنتاج فازی-عصبی صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که به طور متوسط میزان رضایت از شغل صیادی در بین کل صیادان منطقه به مقدار (±SD) 6/15±35/57 درصد بود. بیشینه معیار اکولوژی در نزدیکی صیدگاه کلاهی با ضریب تاثیر 56/0 محاسبه شد. همچنین بیشینه معیارهای تهدیدهای امنیت شغلی صیادان، رضایت‌مندی از وضع مدیریت موجود و شرایط اجتماعی در صیدگاه بندرعباس با ضرایب 08/0، 18/0 و 08/0 مشاهده شد. در صیدگاه دارسرخ نیز مقادیر دو معیار میزان صید و معیشت صیادان با ضرایب 0922/0 و 409/0 بیشینه بود. نواحی اسکله بندرعباس و شرق سیریک بیشترین خطر ناپایداری داشتند، در مقابل در نواحی مرکزی و نزدیکی دارسرخ، طولا و کلاهی کمترین خطر ناپایداری مشاهده شد. شاخص‌های بوم‌شناختی نیز در نواحی مرکزی صیدگاه‌‌های استان بیشترین مقدار را داشتندکه بیانگر شرایط مطلوب زیستگاهی بود. ناپایداری صیدگاه سیریک نیز ناشی از میزان صید بسیار کم و وضعیت معیشت صیادان بود. به‌نظر می‌‌رسد مدیریت صید غیرمجاز و حفظ و گسترش مناطق حفاظت شده دریایی در نزدیکی صیدگاه بندرعباس به بهبودی مطلوبیت صیدگاه بندرعباس بیانجامد. مدل یکپارچه فازی به‌دست آمده در تحقیق حاضر اولویت‌بندی مکانی و شناخت عوامل موثر را بر پایداری صید میگو در استان هرمزگان تسهیل می‌‌نماید.