مروری بر بالین سنجی

Abstract

پزشکی بالینی با دو چالش داده نگاری (Mensuration) و کمی سازی (Quantification) روبرو است. داده‌نگاری همان فرآیند تبدیل مشاهدات بالینی به داده‌های خام اولیه و کمی‌سازی ارائه شاخص‌های مربوط به گروه ها برای توصیف نشانه‎ها، علائم جسمانی و پدیده‌های بالینی است. در بسیاری از علوم برای شناساندن چنین کارهایی از پسوند سنجش (Metrics/(Metry استفاده نموده‌اند. زیست‌سنجی، روان‎سنجی، اقتصادسنجی، جامعه‎سنجی، شیمی‎سنجی و ... نیز بر همین اساس شکل یافته‌اند. بالین‌سنجی (Clinimetrics) نیز در زمره خانواده «سنجش» قرار دارد و برای سنجش پدیده‎های بالینی بکار می رود. در این حوزه‎ از شاخص‌ها، مقیاس رتبه‎بندی و سایر ویژگی‎ها برای توصیف علائم جسمانی و پدیده‎های بالینی استفاده می شود. فنیشتاین در اوایل دهه 1980 رویای رشته جدیدی را در سر می‌پروراند که نخستین بار آن را با عبارت بالین‌سنجی 1980 معرفی کرد و کسانی چون هنریکا دی. وت، پر بچ و پل کرابه آن را ادامه دادند. بالین سنجی شاخصی از پدیده‌های بالینی است که به دو بخش داده‏نگاری و کمی‌سازی تقسیم می شود. بالین سنجی فراتر از محاسبات بوده و به دنبال کاربرد محاسبات آماری در علوم پزشکی است تا بتواند احساس را از تصمیمات مبتنی بر توجیه منطقی دور سازد. در آینده‎ای نه چندان دور، انتظار می‎رود که شاهد ضرورت راه اندازی رشته بالین‌سنجی در دانشکده‌های پزشکی، دندانپزشکی، توانبخشی و غیره که با درمانگاه و بیمار سروکار دارند، باشیم. این رشته می‌تواند در دپارتمان‎های علوم پایه راه‌اندازی شود.