هیدروشیمی و کیفیت آب‌ رودخانه دوغ کلاله با استفاده از روش‌های گرافیکی، تحلیل خوشه‌ای و شاخص‌های کیفی

Abstract

مقدمه و هدف: رودخانه دوغ یکی از سرشاخه‌های اصلی گرگانرود در شرق استان گلستان می‌باشد که نقش مهمی در تامین آب شرب شهر گنبد کاووس دارد. علاوه براین، یکی از منابع تامین کننده آب سد گلستان می‌باشد. از این‌رو بررسی هیدروشیمی و کیفی آب این رودخانه در بخش‌های شرب، کشاورزی و صنعت از اهمیت بالایی برخوردار است.مواد و روش­:در این پژوهش، جهت بررسی هیدروشیمی آب رودخانه دوغ از دیاگرام‌های استیف، پایپر و گیبس استفاده‌شد. کیفیت آب در بخش کشاورزی با استفاده از معیار ویلکوکس، درصد سدیم، نسبت منیزیم و اندیس نفوذپذیری ارزیابی شد. جهت بررسی آب در بخش شرب از شاخص NSFWQI، نمودار شولر و استانداردهای کیفیت آب استفاده‌شد. در نهایت کیفیت آب به لحاظ صنعت با استفاده از شاخص‌های خوردگی، لانژلیه و رایزنر ارزیابی شد.یافته­ها و نتیجه‌گیری: نتایج هیدروشیمیایی نشان داد که Ca-Mg-HCO3 رخساره‌ غالب هیدروشیمیائی و واکنش‌آب-سنگ عامل اصلی در کنترل شیمی آب رودخانه دوغ می‌باشند. براساس شاخص NSFWQI و دیاگرام شولر آب رودخانه در رده قابل قبول برای شرب قرار می‌گیرد. اما باتوجه به استانداردهای کیفی آب شرب، دو پارامتر کدورت و کلیفرم مدفوعی بالاتر از حد مجاز می‌باشند. از این رو آب رودخانه دوغ در بخش شرب نیاز به دو تصفیه فیزیکی و میکروبی دارد. براساس نتایج حاصل از درصد سدیم، نسبت منیزیم، شاخص نفوذپذیری و دیاگرام ویلکوکس، کیفیت آب این رودخانه برای کشاورزی خوب ارزیابی شد و نیازی به اصلاح خاک بعد از مصرف آن ندارد. اگرچه از نظر شاخص‌های مربوط به صنعت، آب تمایل نسبتا کمی به خورندگی دارد. اما استفاده از تجهیزات فلزی برای استحصال و انتقال آب بلامانع می‌باشد.